Tilakmanjari

SR No.: 001574
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanpal Mahakavi
Publisher: L D Indology Ahmedabad
Publication Year: 1991
Total Pages: 474
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Story
File Size: 11 MB

Page 316

तिलकमञ्जरीटिप्पनकद्वयम्
शा.टि. दृष्ट्वेत्यादि] धुद्धिः मतिः, न प्रतिपद्यते न गृणाति,' न स्वीकरोति । काम् १ वाचं वचनं, काव्यकरणे न प्रवर्तते । कथम्भूतेव ? साध्वसरुद्धेव भयनिषिद्धेव । किं कृत्वा ? दृष्ट्रवा अवलोक्य । काम् १ शक्ति सामर्थ्यम् । कस्य ? वाक्पतिराजस्य बप्पइयराजस्य । + किम्भूताम् १ गौडवधोद्धरां गौडवधो नाम अतिशायिगाथाकोशकाव्यशास्त्रं तत्र' उदुराम् उत्कटाम् ।' अन्यत्र, वाक्पतिराजस्य जयधर्मराजस्य, शक्ति प्रहरणविशेष, दृष्ट्वा । किम्भूताम् १ गौडवधोद्धरां गौडानी गौडनृपाणां यो वधो घातः, तत्र उद्धराम् उद्भटाम् । धुद्धिः साध्वसरुद्धव वाचं न प्रतिपद्यते भयेन मुखाद् वचनं न निस्सरतीत्यर्थः ॥३१॥
भद्कीर्तेरित्यादि-] भद्रकीर्तेः बप्पभट्टाचार्यस्य । भ्रमति पर्यटति । का ? कीर्तिः । काः ? आशाः शिः । केन ? तारागणाध्वना तारागणाभिधानकाव्यमार्गेण । 'कथम्भूतस्य भदकीर्तः ! प्रवेताम्बरशिरोमणेः श्वेतपटमुनिनायकस्य । कस्य इव का भ्रमति १ प्रेमी कान्ति, [इव] यथा ताराधिपस्य चन्द्रस्य भमति । काः १ आशाः 10 दिशः । केन ? तारागणाधना आकाशेन । ताराधिपस्यापि। 1 किम्भूतस्य ? श्वेताम्बरशिरोमणेः श्वेतश्चासौ अम्वरंशिरोमणिश्च आकाशमूर्ध्नरत्नं च, स तथोक्तस्तस्य, आकाशभूपणस्येत्यर्थः ॥३२॥
[समाधीत्यादि-] वाचो गिरो। वर्तन्ते । कस्य यायावरकवेः राजशेखरस्य । कीदृशाः ?] समाधिगुणशालिन्यः समाधिलक्षणो यो गुणः शब्दालङ्कारविशेषः, तेन शालिन्यः श्लाघावत्यः । [पुनः कीदृशाः ?] प्रसन्नपरिपक्त्रिमाः' 4 प्रसादवत्परिणता; । का इव केषाम् ? वृत्तय इव व्यापारा इव, मुनीनां यतीनां, समाधिगुणशालिन्यः समाधानगुणश्लाघावत्यः । यद्वा समाधिश्च गुणाश्च क्षान्त्यादयस्तैः शभावत्यः । तथा, प्रसन्नपरिपक्त्रिमाः निर्मलाः स्वर्गापर्वर्गफल० पाकनिवृताश्च ॥३३॥
[सूरिरित्यादि-] महेन्द्र एव एकः अद्वितीयः सूरिः आचार्यो वर्तते । किम्भूतः १18 वैबुधाराधितक्रमः विविधविद्वद्वृन्दसेवितपादः । यस्य महेन्द्रसूरेः । वचनमस्ति । कीदृशम् १ अमत्यचितौढिकविविस्मयकृत् अमयोचितप्रौढयो देवयोग्यप्रौढताः ये कवयः कवितारः, तेषां विस्मयकृत् आश्चर्यकारि । अन्यत्र, महेन्द्र एव देवराज एव, एकः सूरिः विद्वान् । कीदृशः ? वैषुधाराधितक्रमः देवसमूहसे वितचरणः । यस्य महेन्द्रस्य, वैच:, अमोचितग्रौढिकविविस्मयकृत् अमयों देवः, 2°उचितौढिश्च योग्यप्रौढिमा च. यो कविबृहस्पतिः, तस्य विस्मयकृदाश्चर्यकारि ॥३४॥
(1) गृ-ति. (2) प्रर्तते (3) S drops-व (4) B1 बृहस्पति, (5) BCS-याक्य०. (6) Bcs तेन (7) B1 उद्भटाम् (8) S drops- भ. (9) B1 किंभूतस्य (10) B1 drops आशाः . (11) BL drops अपि (12) S drops-ध. (13) B'S drop गिरो (14) BI nrops the Visarga (15) BCs drop गुणाश्च (16) BCS drop स्वर्गापवर्गफल (17) BBS णिर्वृत्ताः; C निर्धत्ताश्च 18) BIS drop. (19) BCS drop अमयो...कृत् of the TM-text and instead repeat the first explanation अमोचितप्रोंढयो देवयोग्यप्रौढता...कृत् (20) C drops उ.