________________
૧૦૨
અધ્યાત્મપત્રસાર
થાય તેવા પ્રતીકેની બ્રિન્નતાના વ્યાહમાં અજ્ઞાનવશ થઈ આપસઆપસમાં લડી મરે છે અને આવા ધર્મના ઝગડામાં લેકે પોતાનું સાધ્ય ભૂલી જાય છે. જોકે આ અજ્ઞાનથી હઠાવી સપથ ઉપર લાવવા માટે તેમણે કહ્યું કે તમારું દિલ જેમાં લાગે તેનું તમે ધ્યાન કરે –
यथाभिमद्धयानाद्वा।
(“પાતંજલ યંગસૂત્ર', અધ્યાય-૧, સૂત્ર-૩૯). જેવું પ્રતીક તમને પસંદ આવે તેવા પ્રતીકની ઉપાસના કરે. પરંતુ કેઈ રીતે તમે તમારું મન એકાગ્ર અને સ્થિર કરે અને તે દ્વારા પરમાત્મચિંતનના સાચા પાત્ર બને. આ ઉદારતાની મૂર્તિ સ્વરૂપ મતભેદસહિષ્ણુ આદેશ દ્વારા પાતંજલિએ વે ઉપાસકેને યેગમાર્ગમાં સ્થાન આપ્યું અને તેમ કરીને ધર્મને નામે થતે ઝગડો નાબૂદ કરવાને તેઓને સાચે માર્ગ બતાવ્યું. તેમની આ દૃષ્ટિ–વિશાળતા અન્ય ગુણગ્રાહી આચાર્યો ઉપર પણ પડી અને તેઓ મતભેદ– સહિષ્ણુતાના મર્મને ભેદ સમજ્યા.
UR
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
