________________
અધ્યાત્મપત્રસાર
પ્રભાવ સંસાર અને મેક્ષ બને પર છે. સંસાર ઉપર આજ્ઞા આરાધન – વિરાધન ફળરૂપે અને મેપર તેના મૂળરૂપે આહત્યને પ્રભાવ છે, એમ વિચારી શકાય.
આહત્ય સકલ અરિહંતામાં છે અને તે આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ છે, સિદ્ધત્વ પણું આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ છે, બન્ને વચ્ચે તફાવત માત્ર દેહધારી અને દેહાતીત અવસ્થાને છે. શુદ્ધ આત્માની શક્તિરૂપે કઈ તફાવત નથી. તે “ઘ ' આહત્યનું પ્રણિધાન કેમ કર્યું? સિદ્ધત્વનું અધિષ્ઠાન આહત્યને કહ્યું અને એ રીતે સિદ્ધત્વને ગૌણપણે ગણુને આહુન્યનું વિશેપણું સ્થાપન કર્યું, તેને જૈન દષ્ટિએ અને અન્ય દષ્ટિએ શે સમન્વય છે તે જણાવશે. અતં ' એ રીતે પરતત્વના બે પ્રકાર કહ્યા છે. તેમાં આહત્ય એ “ઋત” અને સિદ્ધત્વ એ “સત્ય” એમ માની શકાય? બન્નેને જૈનદૃષ્ટિએ શે સમન્વય છે?
આહંન્યઃઆહુન્ય એક ત્રિભુવન વ્યાપી શક્તિ વિશેષ છે અને તેને આધીન વિશ્વચક ચાલી રહ્યું છે. પ્રાણું માત્રની આધ્યાત્મિક ઉત્ક્રાંતિનું કાર્ય આહત્ય પ્રદશિત ધર્મચકના આધારે અનાદિ અનંત કાળ પર્યત સતત ચાલી રહ્યું છે. તે પક્ષને સ્થાપના કરી હેતુ - દષ્ટાન્ત સાથે અરિહંત પ્રભુના ગુણગાન સિદ્ધ કરી શકાય છે. બાર ભાવનામાં ધર્મસ્વાખ્યાત નામની ભાવનામાં તે વાતને વિકસાવી છે. “ત્રિષષ્ટિ”ના મંગલાચરણમાં રાતિgન” -કલેક વડે તેને જ મહિમા ગાવે છે. વેદમાં ઓકારની સ્તુતિ છે, આગામાં “અહંકારની સ્તુતિ છે. સમગ્ર ઈશ્વરવાદ આઈજ્યના મહિમામાં સમાવી શકાય છે અને તે વધારે પ્રમાણભૂત થઈ શકે છે કારણ કે તેમાં ઈશ્વરવાદની સાથે ધર્મવાદ પણ સમન્વિત થઈ જાય છે.
જૈને ઈશ્વરને સ્વીકારતા નથી' – આવે જે આક્ષેપ અજાણ વર્ગ તરફથી થઈ રહ્યો છે, તેને સારામાં સારો રદીઓ જૈનેના સ્તુતિ-સ્તોત્ર સાહિત્ય વડે આપી શકાય છે અને તેને આગમ – અનુમાન – અનુભવ– પ્રમાણ વડે સાબિત કરી શકાય એમ છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
