________________
ઉવસગ્ગહર સ્તોત્ર સ્વાધ્યાય
: ૧ : તથા અંતમાં બીજાક્ષરે તથા પહલના સંયોજનનું ક્યાંય વિધાન હતું નહીં. માત્ર અઢાર અક્ષરને આ મંત્ર છે એમ જ જણાવાયું હતું. તે મંત્ર શ્રી પાર્શ્વનાથના નામથી અધિષ્ઠિત હતું તે જ તેનું ફલદાયકત્વ હતું. પરંતુ ગમે તે કારણસર પાછળથી તેમાં છે હી વગેરે બીજો ઉમેરાતાં ગયા અને તે અઢાર અક્ષરનો મંત્ર અાવીસ અક્ષરે સુધી થઈ ગયે. આ બધું ક્યારે થયું, તેને ઈતિહાસ સાંપડતું નથી.
રમિક પાક વિદર વહું નિજ ઢિા' આ મંત્રમાં વિભફયન્ત પદ એક પણ નથી. નમઝા એ કૃદન્ત છે. પાર, વિકી, વદ્દ, વિખ, ત્રિા એ કેવલ અવિભફત્યન્ત શબ્દ જ છે. આ સ્થિતિમાં આ મંત્રનો અર્થ શો કરે? તે પણ વિચારણીય છે.
આ મંત્રનો કેવલ શબ્દાર્થ કરીએ તે નીચે મુજબ થાય - નમીને, પાર્શ્વ, વિષહર, વૃષભ, જિન, લિંગ. . .
શ્રી તરુણપ્રભસૂરિએ આનો અર્થ નીચે મુજબ કર્યો છે - नमिऊण
એટલે નમસ્કાર કરાય છે. पास विसहर
તું વિષને દૂર કર. वसहजिण
જિનેમાં વૃષભ ! फुलिंग
પરબ્રહ્મરૂપી રવિના સકુલિંગ સમા! अर्ह परब्रह्म रवि स्फुलिंग, ॐ ह्री नमः श्री नमदिन्द्रवृन्द । ઘરે વાર્થ વિનં ર વં, લિન બી અને નમો દો છો. એટલે કે પરબ્રહ્મરૂપી રવિના કુલિંગ સમા, નમતા છે ઈન્દ્રોના સમૂહ જેને, જિનેમાં વૃષભ: હે પાર્શ્વ ! તું નમસ્કાર કરાય છે. વિષને દૂર કરી
આ અર્થ તેમણે કેવી રીતે કર્યો તે અંગેની માહિતી પ્રાપ્ત થતી નથી. : શ્રી રત્નકતિસૂરિ સ્વરચિત પાર્શ્વજિન તેત્રમાં આ મંત્રને અર્થ નીચે પ્રમાણે
નમિઝ-નમસ્કાર કરીને Tr૪-પાર્શ્વનાથને વિરાજ-વિષઘરના વિષને નાશ કરનારા.. વપત્તિ-જિનેમાં વૃષભ. કુટિંગ-કુલિંગ પર જય મેળવનારા. (સ્તવું છું આ અર્થ અધ્યાહારથી લીધે છે.)
नमिऊण पासनाहं विसहरविसनासिणं तमेव थुणे ।
वसहजिणफुलिंगजयं फुलिंगवरमंतमज्झत्थं ॥९॥+ ૪. જે. સ્ત. સં., ભા. ૨ ક. ૩૮. , . . . . . : જે. . સ., ભા: ૨, પૃ. ૪૦
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
