________________
êË ]
[ स्वोपशवृत्ति - गुर्जर भाषाभावानुवादयुते एवं चेव, नवरं उक्कोसेणं अच्चुए कप्पे । पडिसेवणाकुसीले जहा बउसे "त्ति । ' सकषायः ' कषायकुशील
उत्कर्षेणानुत्तरेषु विमानेषु गच्छति, उक्तञ्च - " कसायकुसीले जहा पुलाए, नवरं उक्कोसेणं अणुत्तर. विमासु" ति । अजघन्यानुत्कर्षान्निर्ग्रन्थः 'तेष्वेव' अनुत्तर विमानेष्वेव गच्छति, उक्तञ्च - “नियंठे णं एवं चेव, जाव वेमाणिएसु उववज्जमाणे अजहण्णमणुकोसेणं अणुत्तरविमाणेषु उववज्जिज्ज” ति ॥८२॥
ખકુશ અને પ્રતિસેવકની ઉત્કૃષ્ટથી અચ્યુતમાં ગતિ થાય છે. (ભગવતીમાં) કહ્યુ` છે કે બકુશમાં એ પ્રમાણે જ જાવુ. પણ ઉત્કૃષ્ટથી તે અચ્યુત દેવલાકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. પ્રતિસેવના કુશીલમાં બકુશની જેમ નણુવું.'' કષાયકુશીલ ઉત્કૃષ્ટથી અનુત્તર વિમાનેમાં જાય છે. (ભગવતીમાં) કહ્યુ છે કે-“કષાયકુશીલમાં પુલાકની જેમ જાવું. પશુ ઉત્કૃષ્ટથી તે અનુત્તર વિમાનામાં ઉત્પન્ન થાય છે.” નિ ́થમાં જઘન્યથી ઉત્કૃષ્ટથી એવા ભેદ નથી, માટે અજन्य-अनुत्सृष्टथी अनुत्तर विभानामा ४ लय छे. (लगवतीभां) उछु छे ! -“निर्यथभां એ પ્રમાણે જ જણવું યાવત્ વૈમાનિકામાં ઉત્પન્ન થતા તે અજધન્ય અનુભૃષ્ટથી (ધન્ય ઉત્કૃષ્ટ ભેદ વિના) અનુત્તર વિમાનેામાં જ ઉત્પન્ન થાય છે.” [૮૨]
हाओ सिज्झइ एए, विराहगा हुंति अण्णयरगामी |
इंदा सामाणिय तायतीसया लोगपाला वा ॥ ८३ ॥
यच्व
'व्हाओ'त्ति । ‘स्नातः' स्नातकः सिध्यति न त्वन्यगतौ गच्छति । 'एते' पुलाकादयः 'विराधकाः ' लब्ध्याद्युपजीवनतदनालोचनापर्यन्तविराधनाभाजः सन्तः 'अन्यतरगामिनः ' भवनपत्यादिदेवलोकगामिनो भवन्ति, विराधितसंयमानां भवनपत्याद्युत्पादस्योक्तत्वात् । निर्मन्थेऽपि विराधनां प्रतीत्यान्यतरगमनमुक्तम्- “णियंठे पुच्छा, जाव विराहणं पडुच्च अन्नयरेसु उववज्जिज्जा" इति ग्रन्थेन, तच्चारित्रान्तराव्यवधानलक्षणानन्तर्येण संभावनीयम् । यत्पुनरुक्तम्" पुलाए णं भंते! कालगए समाणे कं गई गच्छइ ? गोयमा ! देवगई गच्छइ । देवगई गच्छमाणे किं भवणवासी उववज्जिज्जा ! वाणमंतरेसु उववज्जिज्जा ? जोइसिएसु उववज्जिज्जा ? वेमाणिएसु उववज्जिज्जा ? गोयमा ! णो भवणवासीसु णो वाणमंतरेसु णो जोइसिएसु उववज्जेज्जा वेमाणिएसु उववज्जेज्ज" त्ति, तत्संयमाविराधकत्व पक्षमाश्रित्येति द्रष्टव्यम् | अविराधका इत्यग्रेतनगाथास्थ महाकृष् अविराधकाः सन्त एते इन्द्राः सामानिकास्लायस्त्रिंशा लोकपाला वा भवन्ति । तत्र पुलाक
कुशप्रति सेवका अविराधका इन्द्राः सामानिकास्लायस्त्रिंशा लोकपाला वा भवन्ति न त्वहमिन्द्राः । कषायकुशीलास्त्वविराधका इन्द्रादयोऽहमिन्द्रपर्यन्ता भवन्ति । निर्ग्रन्थास्त्वविराधका अहमिन्द्रा एव भवन्तीति द्रष्टव्यम् । उत्तराध्ययनवृत्तौ वित्थमाराधनाविराधनाकृतो विशेष उच्यते--" पुलाको विराधनात इन्द्रेषूत्पद्यते, विराधना तस्त्विन्द्रसामानि कत्राय स्त्रिशलोकपालानामन्यतमेषु । एवं कुशप्रतिसेवन कुशीलावपि । कषायकुशीलः पुनरविराधनया इन्द्रेष्वहमिन्द्रेषु वा जायते, विराधनया इन्द्रादीनामन्यतमेषु । निर्ग्रन्थस्त्वहमिन्द्रेष्वेवोत्पद्यते” इति । ८३॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org