Page Text
________________
१५८]
[ स्वोपशवृत्ति-गुर्जरभाषाभावानुवादयुते द्विविधस्याप्यस्य साधारणं स्वरूपमाह
दुविहो वि इमो इडिं, इच्छइ परिवारसंगहाइकयं ।
पंडिच्चतवाइकये, जसं च पत्थेइ लोगाओ ॥ १७॥ 'दुविहो विपत्ति । 'द्विविधोऽप्ययम्' उपकरणबकुशः शरीरबकुशश्व परिवारसङ्ग्रहादिकृताम् 'ऋद्धिं' विभूति वाञ्छति, बहुशिष्यपरिवारादिना समृद्धिमान् अहं स्यामिति । पाण्डित्यं -तर्कग्रन्थादिपरिज्ञानं तपः-षष्ठाष्टमादि, ततः पाण्डित्यं च तपश्च पाण्डित्यतपसी ते आदी येषां तानि पाण्डित्यतपआदीनि तैः कृतं यशच लोकात् 'प्रार्थयति' मदीयं पाण्डित्यादि परीक्ष्य लोको मम यशो बयादिति ।। १७ ॥
तुस्सइ नियगुणसवणा, सुहसीलो णऽप्पणो दलइ कहें।
उज्जमइ व बाद, विहियाहोरत्तकिरियासु ॥१८॥ - 'तुस्सइ'त्ति । निजगुणानां पाण्डित्यादीनां कथश्चिल्लोकमुखप्रसिद्धिमुपगतानां श्रवणात् तुष्यति । तथा सुखशीलः सन्नात्मनः कष्टं न ददाति, उद्यच्छति नैव बाढं विहिताः-सूत्रोक्ता या अहोरात्रक्रियाः-दिनरात्रप्रतिबद्धानुष्ठानलक्षणास्तासु ॥ १८ ॥
આ બંને પ્રકારના બકુશનું સાધારણ સ્વરૂપ કહે છે -
ઉપકરણબકુશ અને શરીરબકુશ એ બંને પ્રકારને બકુશ ઘણા શિષ્ય પરિવાર આદિથી હું સમૃદ્ધિમાન બનું, એ પ્રમાણે પરિવારસંગ્રહ વગેરેથી વૈભવને ઈછે, તથા લેક મારું પાંડિત્ય વગેરે જોઈને મારો યશ-કીતિ બેલે એમ પાંડિત્ય અને તપ વગેરેથી પિતાને યશ વધારવા ઈચછે. પાંડિત્ય એટલે તાર્કિક ગ્રંથ વગેરેનું જ્ઞાન, અને તપ એટલે છઠ્ઠ, અઠ્ઠમ વગેરે સમજવું. [૧૭] પાંડિત્ય વગેરે પિતાના ગુણને કોઈપણ રીતે લોકમાં પ્રસિદ્ધ થયેલા સાંભળીને પ્રસન્ન થાય. સુખશીલિયે થઈને પિતાના શરીરને કષ્ટ ન આપે, શાસ્ત્રોક્ત દિવસ–રાતની ક્રિયાઓમાં યથાર્થ ઉદ્યમ ન કરે. [૧૮]
अविवित्तो परिवारो, संजमहीणो वि होइ एयस्स।
कक्काइघट्टजंघो, मट्ठो तह कत्तरियकेसो ॥ १९॥ 'अविवित्तो'त्ति । एतस्य बकुशस्य 'परिवारः' शिष्यपरिच्छदः 'अविविक्तः' वनपात्रादिस्नेहादपृथग्भूतः 'संयमहीनोऽपि' चारित्ररहितोऽपि भवति । तथा कल्कादिभिः-सुगन्धिद्रव्यघृष्टजङ्घः, तथा 'मृष्टः' कृततैलाद्यभ्यङ्गः तथा कतितकेशो लोचभयवैक्लव्यात् ॥ १९ ॥
तह देससबछेआरिहेहि सबलेहिं संजुओ एसो।
दुक्खक्खयहमभुटिओ अ सुत्तम्मि जं भणियं ॥ २० ॥ 'तह'त्ति । तथा देशसर्वच्छेदाहै: 'शबलैः' शबलचारित्रैः संयुत एष शबलः दुःखक्षयार्थमभ्युत्थितश्च, यद् भणितमेतत् प्रवचने ॥२०॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001508 |
| Book Title | Gurutattvavinischay Part 2 |
| Original Sutra Author | Yashovijay Upadhyay |
| Author | Rajshekharsuri |
| Publisher | Jain Sahitya Vikas Mandal |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 294 |
| Language | Prakrit, Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Principle, & Religion |
| File Size | 21 MB |