________________
गुरुतत्त्वविनिश्चये चतुर्थोल्लासः ]
[ १५३ तत्र प्रज्ञापनाद्वारमाह, पण्णवणा भेआणं, परूवणा तत्थ पंच णिग्गंथा।
भणिआ पुलाय बउसा, कुसील णिग्गंथ य सिणाया ॥६॥ 'पण्णवण'त्ति । प्रज्ञापना नाम निर्ग्रन्थपदाभिधेयस्य सामान्यस्य भेदानां प्ररूपणा 'तत्र' तस्यां विचार्यमाणायां पञ्च निर्ग्रन्था भणिताः, पुलाको बकुशः कुशीलो निम्रन्थः स्नातकश्चेति ॥६॥
તેમાં પ્રજ્ઞાપના દ્વાર કહે છે –
પ્રજ્ઞાપના એટલે નિર્ચથપદથી અભિધેય જે નિગ્રંથમુનિ તેના સામાન્યથી ભેદની પ્રરૂપણ. તેમાં મુલાક, બકુશ, કુશીલ, નિગ્રંથ અને સ્નાતક એમ પાંચ નિશૈ. उद्या छ. [६] तत्र तावत् पुलाकं निरूपयति
गयसारो धन्नकणो, पुलायसहेण भन्नए तेणं ।
तुल्लचरणो पुलाओ, सो दुविहो लद्धिसेवाहि ॥७॥ 'गयसारो'त्ति । गतसारो धान्यकणः पुलाकशब्देन भण्यते, निःसारत्वसाधात् तेन तुल्यचरणः पुलाक उच्यते । न चैवं कणस्थानीयसंयमविगमादसंयतत्वापत्तिः, कणस्थानीयो. स्कृष्टसंयमस्थानाभावेऽपि पुलाकस्थानीयापकृष्टसंयमस्थानानपायात् ; नहि पुलाकदृष्टान्तेनाकिश्चित्करत्वमभिप्रेतं किन्तु निःसारत्वमिति । स लब्धिसेवाभ्यां द्विविधो लब्धिपुलाकः सेवनापुलाकश्चेति ॥ ७ ॥
મુલાકનું નિરૂપણ કરે છે :
પુલાક શબ્દનો અર્થ નિસાર (સર્વ રહિત) છે. જેમાં ધાન્ય કણમાં કણરહિત માત્ર કેતરું હોય તેમ નિસારપણાની સમાનતાથી જેનું ચારિત્ર નિસાર હોય તે પુલાક કહેવાય.
પ્રશ્ન – કણતુલ્ય સર્વને અભાવ હોવાથી પુલાકમાં અસંતપણાની પ્રાપ્તિ નહિ. થાય? ઉત્તર=ના, કારણ કે કણસમાન ઉત્કૃષ્ટ સંયમસ્થાનને અભાવ હોવા છતાં પુલાકસમાન (ફેતરાં સમાન) હીન (નીચા) પણ સંયમસ્થાને તે રહેલ છે. પુલાકના (शेतना) टांतथी मही सयमन। ममा ४वाना नथी, 8 नि:सा२५४वानु છે. પુલાકના લબ્ધિથી અને સેવાથી લબ્ધિપુલાક અને સેવાપુલાક એમ બે પ્રકારે છે. [] आघमाह
देविंदतुल्लभूई, लद्धिपुलागो उ जो सलद्धीए ।
सत्तो कज्जे पुढे, चूरेउं चक्कवर्टि पि ॥८॥ ___ 'देविंद'त्ति । देवेन्द्रेण-सुरपतिना तुल्या-समाना भूतिः-समृद्धिर्यस्य स तथा, लब्धि. पुलाको यः स्वलब्ध्या 'पुष्टे' सङ्घाद्यालम्बनत्वेन दृढे कार्ये उत्पन्ने चक्रवर्त्तिनमपि चूरयितुं सु. २०
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
