Page Text
________________
गुरुतत्त्वविनिश्चये प्रथमोल्लासः ]
[१२१ 'इत्थं'ति । 'अत्र' अस्मिन्नधिकारे प्रसङ्गसङ्गतिसमागतां संयमश्रेणी वयं भणामः, किम्भूताम् ? अपरिमितानाम्-असङ्खचातानां स्थानानां कण्डकानां षट्स्थानकानां च राशिभिनिष्पन्नाम् ॥ १३४ ॥
सयभश्रेशिनु पन:અહીં સ્થાને સ્થાને સંયમશ્રેણિનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. આથી સંયમ શ્રેણિનું સ્મરણ થયું, યાદ આવેલી સંયમ શ્રેણિની (=સંયમ શ્રેણિના વર્ણનની) ઉપેક્ષા ન કરવી જોઈએ. આથી તેનું જ અહીં વર્ણન કરે છે:
અહીં પ્રસંગ સંગતિથી આવેલ સંયમશ્રેણિને અમે કહીએ છીએ. આ સંયમશ્રેણિ અસંખ્યાત સ્થાને, કંડકો અને સ્થાનકની સંખ્યાથી બને છે. [૧૩૪] एतमेव निर्देशं सविशेष पिण्डनियुक्तिभाष्यगाथाभ्यामाह- .
तत्थाणंता उ चरित्तपज्जवा हुंति संजमवाणं ।
संखाईआणि हु ताणि कंडगं होइ णायव्वं ॥१३५॥ 'तत्थ' इत्यादि । 'तत्र' तेषु संयमस्थानादिषु वक्तव्येषु अनन्ताश्चारित्रपर्याया भवन्ति संयमस्थानं, प्रथममिति शेषः । सर्वजघन्येऽपि हि संयमस्थाने केवलिप्रज्ञाछेदकेन च्छिद्यमाना निर्विभागा भागाः सर्वोत्कृष्टदेशविरतिविशुद्धिस्थानगतनिर्विभागभागेभ्यः सर्वजीवानन्तरूपेण गुणकारेणानन्तगुणिता भवन्ति, तथाहि-असत्कल्पनया सर्वोत्कृष्टस्य देशविरतिविशुद्धिस्थानस्य निर्विभागा भागा दश सहस्राणि १००००, सर्वजीवानन्तप्रमाणकश्च राशिः शतं, ततस्तेन शतसङ्ख्येन सर्वजीवानन्तकप्रमाणेन राशिना दशसहस्रसङ्ख्याः सर्वोत्कृष्टदेशविरतिविशुद्धिस्थानगता निविभागा भागा गुण्यन्ते, जातानि दश लक्षाणि, एतावन्तः किल सर्वजघन्यस्यापि सर्वविरतिविशुद्धिस्थानस्य निर्विभागा भागा भवन्तीति; परमार्थतस्तु सर्वाकाशप्रदेशेभ्योऽनन्त
* કોઈ એક વિષયનું વર્ણન ચાલતું હોય, તેમાં વચ્ચે બીજા વિષયનું વર્ણન કરવું એ સામાન્યથી અસંગત ગણાય. આમ છતાં છ કારણેથી વચ્ચે બીજા વિષયનું વર્ણન કરવું તે અસંગત ન ગણાય, સંગત ગણાય. આ છે કારણોને સંગતિ કહેવામાં આવે છે. તે આ પ્રમાણે છે :
सप्रसङ्ग उपोद्घातो हेतुताऽवसरस्तथा ।
निर्वाहकैककार्यत्वे बोढा सतिरिष्यते ॥ પ્રસંગ, ઉપઘાત, હેતુ, અવસર, નિર્વાહ અને એક કાર્ય એ છ સંગતિ છે. પ્રસંગ એક વિષયનું નિરૂપણ કરતાં વચ્ચે બીજો વિષય યાદ આવી જાય. ઉપઘાત=પ્રસ્તુત વિષયનું समान ४२ ना२. तुता=(मविनामा सपथी) आय-७॥२९५ भाव समय य. अक्स२= એક વિષય પૂર્ણ થયા પછી બીજે વિય કહે. નિર્વાહક=કાર્ય-કારણ ભાવ સંબંધ હોય. એક કાર્યઃબંનેનું એક જ કાર્ય હોય. અર્થાત્ પ્રસ્તુત વિષય અને અન્ય વિષય એ બંનેનું એક જ કાર્ય હાય. (ન્યાય સિદ્ધાંત મુક્તાવલી ઉપર શ્રી કૃષ્ણ વલ્લભાચાર્ય વિરચિત “કિરણવલી ટીકામાં અનુમાન ખંડના પહેલા ની ટીકાના આધારે.)
शु. १६ Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001507 |
| Book Title | Gurutattvavinischay Part 1 |
| Original Sutra Author | Yashovijay Upadhyay |
| Author | Rajshekharsuri |
| Publisher | Jain Sahitya Vikas Mandal |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Prakrit, Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Principle |
| File Size | 30 MB |