________________
छाया
उदा० (३) बिट्टीए, मइँ भणिअ तुहुँ 'मा करु वंकी दिहि' ।
पुत्ति, सकण्णी भल्लि जिव मारइ हिअइ पइहि ॥ शब्दार्थ बिट्टीए (दे.)-पुत्रिके । मइँ-मया । भणिअ-भणिता । तुहु-स्वम् ।
मा-मा । करु-कुरु । बंकी-वक्राम् । दिहि-दृष्टिम् । पुत्ति-पुत्रि । सकण्णी-सकर्णा । भल्लि-भल्ली । जिव-यथा, इव । मारइ-मारयति । हिअइ-हृदये । पट्ठि-प्रविष्टा ।।। पुत्रिके, मया त्वम् भणिता 'वक्राम् दृष्टिम् मा कुरु' (इति) । पुत्रि, हृदये
प्रविष्टा (सा) सकर्णा भल्ली इव मारयति ॥ अनुवाद बेटी, मैने तुझे कहा (तो सही कि तु) वक्र दृष्टि मत कर ( = डाल)।
पुत्री, टेढ़ी बी की भाँति, (वह किसी के) हृदय में पैठ गयी (तो उसे)
मार (हो) डालेगी । वृत्ति जसि ।
'जस्' (= प्रथमा बहुवचन का 'अस्' प्रत्यय) लगने पर :उदा. (४) एई ति घोडा एह थलि एइ ति निसिआ खग्ग ।
एत्थु मुणीसिम जाणिअइ जो न-वि वालइ वग ॥ शब्दार्थ एइ-एते । ति-ते । घोडा-घोटकाः, अश्वाः । एह-एषा । थलि-स्थली ।
एई-एते । ति-ते । निसिआ-निशिताः । खग्ग-खड्गाः । एत्थु-अत्र । मुणीसिम-मनुष्यत्वम्, पौरुषम् । जाणिअइ-ज्ञायते । जो-यः । ण-वि-न अपि । वालइ-वालयति । वग-वलाम् । एते ते अश्वाः । एषा (रण-स्थलो । एते ते निशिताः खड्गाः ।
यः वल्गाम् न अपि वालयति (स वीरः इति) अत्र पौरुषम् ज्ञायते ।। अनुवाद ये (रहें) घोड़े, यही (युद्ध)क्षेत्र, (और) यहो (हैं) वीक्ष्ण खड्ग । यहीं पर
मनुष्यत्व ( = पौरुष) प्रकट होता है-जब (योद्धा) लगाम लौटने के लिए
नहीं ( = खिंचता) (वही सच्चा वीर) | वृत्ति एवं विभक्त्यन्तरेष्वप्युदाहार्यम् ।।
इसी प्रकार अन्य कारकों के उदाहरण भी दें ( = समझे जायें) ।
छाया
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
