________________
८८
शब्दार्थ
एक-एकक । कुड्डाली-कुटी । पंचहि-पञ्चभिः । रुद्धी-रुद्धा। तहतेषाम् । पंचहँ-वि-पञ्चानाम् अपि । जुअंजुअ (दे.)-पृथक् पृथक् । बुद्धीबुद्धिः । बहिणुएँ-भगिनि । तं-तद् । घर-गृहम् । कहि-कथय । किवकथम । नंदउ-नन्दतु । जेथु-यत्र । कुडुंबई-कुटुम्बकम् । अप्पण-छंदउँआत्म-छन्दकम् ।
छाया
एका कुटी पञ्चभिः रुद्धा । तेषाम पञ्चानाम् पृथक्पृथक् बुद्धिः। भगिनि,
कथय, यत्र कुटुम्बम् आत्म-छन्दकम् तद् गृहम् कथम् नन्दतु । अनुबाद एक कुटिया और पांच रहनेवाले, (और) उन पाँचों की (ऊपर से)
अलग-अलग बुद्धि ! बहन, बता, जहाँ कुटुम्ब (पूरा) अपने-अपने छंदवाला हो, उसका घर कैसे सुखी होगा ?
मुदस्य नालिअ-वढौ । 'मूढ' का 'नालिस' और 'वढ' । उदा० (१५) जो पुणु मगि-जि खसफसिहअउ, चिंतइ देइ न दम्मु न रूअउ ।
रइवस-भमिरु करग्गुल्लालिउ, घरहि-जि कौतु गुणइ सो नालिउ ।।
वृत्ति
शब्दार्थ
जो-यः । पुणु-पुनः । मणि-जि-मनसि एव । खसप्फसिह अउ (दे.)व्याकुलीभूतः । चिंतइ-चिन्तयति । देइ-ददाति । न-न । दम्मु-द्रम्मम् । न-न । रूअउ-रूपकम् । रइवस-भमिरु-रतिवश-भ्रमणशीलः । करग्गुल्लालिउ-कराग्रोल्लालितम् । घरहि -जि-गृहे एव । कोतु-कुन्तम् । गुणइगुणयति ! सो-सः । नालिउ (दे.)-मूर्खः । यः पुनः रतिवश-भ्रमणशील. व्याकुलीभूतः मनसि एव चिन्तयति, न (तु) द्रम्मम् रूपकं (वा) ददाति. सः मूर्खः कराग्रोल्लालितम् कुन्तम् गृहे एव गुणयति ।
छाया
अनुवाद रतिविवश (दशा में) भटकता कोई विकल होकर, (देने की) मनमें ही
सोवे-परंतु द्रम्म या रूपया दे नहीं, वह मूर्ख घर में (रहकर ही) कराग्र
से उछालकर भाले (के प्रयोग) का अभ्यास करता है । उदा० (१६) दिवे हि विद्वत्तउँ खाहि वढ । (देखिये 42214) वृत्ति नवस्य नवखः । 'नव' का 'नवख' ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
