Trishashtishalakapurushcharitammahakavyam Parva 5 6 7

SR No.: 001457
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: Ramnikvijay Gani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2001
Total Pages: 338
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Story
File Size: 9 MB

Page 191

॥पञ्चमः सर्गः॥
रामोऽथ विश्रमयितुं श्रान्तामध्वनि जानकीम्। वटस्य मूले न्यषदद्गुह्यकानामिवेश्वरः॥१॥ तं देशं सर्वतो वीक्ष्य रामः सौमित्रिमभ्यधात् । देश: कस्याऽपि भीत्याऽयमधुनैवोद्वेसोऽभवत् ।।२।। अशुष्ककुल्यान्युद्यानानीक्षुवाटाश्च सेक्षवः । सान्नानि च खलान्याहुनूतनोद्वसतामिह ।।३।। तदा च राम: पप्रच्छ गच्छन्तं जनमेककम् । किमुच्चचाल देशोऽयं ? क्व चाऽसि चलितोऽनघ! । ॥४॥
सोऽप्यूचेऽवन्तिदेशेऽस्मिन् पुर्यवन्त्यां नरेश्वरः । अस्ति सिंहोदरो नाम सिंहवद् दुःसहो द्विषाम् ॥५॥ तस्य च प्रतिबद्धोऽस्ति विषयेऽस्मिन् महामतिः। सामन्तो वज्रकर्णाख्यो दशाङ्गपुरनायकः॥६॥ स पापर्धां गतोऽन्येधुर्वनमध्ये महामुनिम् । कायोत्सर्गस्थमैक्षिष्ट नामत: प्रीतिवर्धनम् ॥७।। किं तिष्ठसि द्रुम इवाऽरण्येऽमुत्रेति तेन तु । अनुयुक्तो मुनिरात्महितार्थमिति सोऽवदत् ।।८॥ भूयोऽप्यूचे वज्रकर्ण: खाद्य-पेयादिवर्जिते । अत्र सम्पद्यतेऽरण्ये किं नामाऽऽत्महितं तव ? ॥९॥ तं च योग्यं मुनिख़त्वा धर्ममात्महितं जगौ। श्रावकत्वं सोऽपि सद्य: प्रपेदे तत्पुर: सुधीः ॥१०॥ विना च देवमर्हन्तं विना साधूंश्च नाऽपरम् । नस्यामीति तदग्रे स जग्राहाऽभिग्रहं दृढम् ॥११।। ततश्च तं स वन्दित्वाऽगाद् दशाङ्गपुरं पुरम् । पालयन् श्रावकत्वं च चिन्तयामासिवानिदम् ॥१२॥ नमस्कार्यो मया नाऽन्य इति तावदभिग्रहः । सिंहोदरश्च मे वैरी भविष्यत्यनमस्कृतः॥१३॥ एवं विमुश्योत्प्रतिभः स्वाङ्गलीये मणीमयीम् । मुनिसुव्रतनाथस्य प्रतिमा सन्यवीविशत् ॥१४॥ तद् बिम्बं स्वाङ्गुलीयस्थं नमन् वञ्चयते स्म स: । सिंहोदरं नरपतिं मायोपायो बलीयसि ॥१५॥ तं वज्रकर्णवृत्तान्तं सिंहोदरमहीपतेः । आचचक्षे खलः कोऽपि खला: सर्वकषा: खलु ॥१६।। सद्य: सिंहोदरोऽकुप्यन्महाहिरिव निःश्वसन् । वज्रकर्णाय तत्कोपं कोऽप्यागत्य शशंस च ॥१७।। तस्य कोपो मयि कथं त्वया ज्ञात ? इति स्फुटम् । वज्रकर्णेन पृष्टः सन्नाचख्यौ स पुमानिति ॥१८॥ [पुरे कुन्दपुरे श्राद्धः समुद्रसङ्गमो वणिक् । यमुना नाम तत्पत्नी विद्युदङ्गोऽस्मि तत्सुतः ॥१९॥ क्रमाच्च यौवनं प्राप्तो भाण्डमादाय चाऽगमम् । उज्जयिन्यामहं पुर्यां क्रय-विक्रयहेतवे ॥२०॥ तत्र कामलतां नामोऽपश्यं वेश्यां मृगीदृशम् । सद्यश्च कामबाणानामभूवमहमास्पदम् ॥२१॥ निशामेकां वसामीति तया कृतसमागमः । दृढं रागेण बद्धोऽहं मृगो वागुरया यथा ॥२२॥
आजन्म कष्टेन धनं यन्मत्पित्राऽर्जितं बहु । तद्वशेन मया तत् तु षड्भिर्मासैर्विनाशितम् ॥२३॥ सिंहोदरमहिष्याः श्रीधराया ये हि कुण्डले। तादृशे देहि मह्यं त्वमित्यूचे साऽन्यदा तु माम् ॥२४॥ न मेऽर्थः कश्चिदप्यस्ति ते एवाऽपहराम्यहम् । इति रात्रौ साहसिकः खात्रेणाऽगां नृपौकसि ॥२५॥ सिंहोदरं श्रीधरेति पृच्छन्ती शुश्रुवे मया। नाथोद्विग्न इवेदानीं निद्रां न लभसे कथम् ? ॥२६॥ सिंहोदरोऽवदद् देवि! तावन्निद्रा कुतो मम । प्रणामविमुखो यावद् वज्रकर्णो न मार्यते ? ॥२७॥
अमुं प्रातर्हनिष्यामि ससुहृत्पुत्रबान्धवम् । यात्वियं रजनी तावद् विनिद्रस्याऽपि मे प्रिये! ।।२८।। तदाकर्ण्य तवाऽऽख्यातुं त्यक्तकुण्डलचौरिकः । त्वां साधर्मिकवात्सल्यादिह त्वरितमागमम् ॥२९।। पावज्रकर्णस्तदाकर्ण्य पुरीं तृण-कणाधिकाम्। सद्यो व्यधत्ताऽपश्यच्च परचक्ररजोऽम्बरे॥३०॥ १. यक्षाणामीश्वर: कुबेर इव ॥२. निर्जनः ।। ३. अशुष्का:-आर्द्राः कुल्या: ('नीक' इति भाषायाम् ) - कृत्रिमनद्यः येषु तानि॥४. अधीनः॥५. ०बद्धोऽस्मिन् विषयेऽस्ति महा० रसंपा. ॥ ६. मृगयायाम् ॥७. संजग्राहा० ला. ॥ ८. उत्पन्ना प्रतिभा-बुद्धिर्यस्य सः॥९. संन्यवी० मु.॥१०. माया एवोपायः ॥११. सर्वं कषन्ति-नाशयन्तीति सर्वकषाः ।। १२. नाम्नाऽ० खं.१-२, पाता.; नाम पश्यन् ला. ॥१३. मृगीदृशीम् ता. ।। १४. पाशेन ।। १५. च ला. ॥१६. 'खातर पाडीने' इति भाषा ॥१७. ० चोरिक: ता. ॥१८. कण-तृणा० ता. ॥१९. सद्यश्चकाराऽप० खं.१-२,ला. ता. कां. मो. ला. ।।