Trishashtishalakapurushcharitammahakavyam Parva 5 6 7

SR No.: 001457
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: Ramnikvijay Gani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2001
Total Pages: 338
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Story
File Size: 9 MB

Page 155

१३८
कलिकालसर्वज्ञश्रीहेमचन्द्राचार्यप्रणीतं
(सप्तमं पर्व पित्राऽऽश्रितं श्रयिष्यामि व्रतं संसारनाशनम् । अयं हि पन्था: साधूनां निर्वाणमुपतिष्ठते॥३५६॥ इत्युदीर्य दशास्याय समर्प्य तनयं निजम्। व्रतं चरमदेहः स पितृपादान्तिकेऽग्रहीत्॥३५७।। अनरण्यनरेन्द्राय वाचिकेन तदैवस: । स्वयमात्तां परिव्रज्यां कथयामास सौहृदात्॥३५८।। सोऽप्ययोध्याधिपो दध्यौ प्रियमित्रेण तेन मे। सङ्केत एवमभवदादेयं युगपद् व्रतम् ॥३५९।। स्वप्रतिज्ञामिति स्मृत्वा राज्यं दशरथाय सः। दत्त्वा स्वसूनवे सत्यधनो व्रतमुपाददे॥३६०॥ शतबाह-सहस्रांशू वन्दित्वर्षी दशाननः । सहस्रांशोः सुतं राज्ये न्यस्य चाऽचलदम्बरे ।।३६१।। पातदा चनारदमुनिर्यष्टिघातादिजर्जरः । अन्याय इति पूत्कुर्वन्नेत्याऽऽभाषिष्ट रावणम्॥३६२॥ राजन्! राजपुरेऽमुष्मिन् मरुत्तो नाम भूपतिः। मिथ्यादृगस्ति कुर्वाणः क्रतुंदुर्द्विजवासितः॥३६३।। यज्ञे वधाय चाऽऽनीतान सौनिकैरिव तदिद्वजैः । पशूनारटतोऽपश्यं पाशबद्धाननागसः॥३६४॥ ततो व्योम्नोऽवतीयोऽहंमरुत्तं ब्राह्मणावतम्। अहो! किमिदमारब्धमित्यपृच्छं कृपापरः॥३६५।। अथोवाच मरुत्तोऽपि यज्ञोऽयं ब्राह्मणोदितः। अन्तर्वेदीह होतव्याः पशवो देवतृप्तये॥३६६॥ अयं खल महाधर्म: कीर्तित: स्वर्गहेतवे। यक्ष्यामि पशुभिर्यज्ञं तदेभिरहमद्य भोः!॥३६७|| ततस्तस्याऽहमित्याख्यं वपुर्वेदीरुदीरिता। आँत्मा येष्टा तपो वह्निर्ज्ञानं सर्पिः प्रकीर्तितम् ॥३६८।। कर्माणि समिध: क्रोधादयस्तु पशवो मता:। सत्यं यूप: सर्वप्राणिरक्षणं दक्षिणा पुनः॥३६९।। त्रिरत्नी तु त्रिवेदीयमिति वेदोदितः क्रतुः। कृतो योगविशेषेण मुक्तेर्भवति साधनम् ।।३७०॥ क्रव्यादतुल्या ये कुर्युर्यज्ञं छागवधादिना। ते मृत्वा नरके घोरे तिष्ठेयुर्दु:खिनश्चिरम् ॥३७१॥ उत्पन्नोऽस्युत्तमे वंशे बुद्धिमानृद्धिमानसि। राजन्! व्याधोचितादस्मानिवर्तस्व तदनसः॥३७२।। यदि प्राणिवधेनाऽपि स्वर्गो जायेत देहिनाम् । तच्छून्यो जीवलोकोऽयमल्पैरेव दिनैर्भवेत्॥३७३।। इदं मम वच: श्रुत्वा यज्ञाग्नय इव द्विजा: । क्रुधा ज्वलन्त: प्रोत्तस्थुर्दण्ड-पट्टकपाणयः॥३७४।। ततस्तैस्ताड्यमानेन मया प्राप्तोऽसि नश्यता। नदीपुराभिभूतेनाऽन्तरीपमिवरावण!॥३७५|| निरागसो वध्यमानांस्तत् तैर्नृपशुभिः पशून् । त्रायस्व त्रात एवाऽहं पुनस्त्वदवलोकनात्॥३७६।। ततो विमानार्दुत्तीर्णो दशास्यस्तद्दिदृक्षया। आनर्चे भूभुजा तेन पाँद्यसिंहासनादिना ॥३७७।। क्रुद्धो मरुत्तभूपालं जगादैवं दशाननः । अरे! किमेष क्रियते नरकाभिमुखैमख:? ॥३७८॥ धर्म: प्रोक्तो ह्यहिंसात: सर्व स्त्रिजगद्धितैः । पशुहिंसात्मकाद्यज्ञात् स कथं नाम जायताम् ? ॥३७९।। लोकद्वयारिं तद् यज्ञं मा कार्षीश्चेत् करिष्यसि। मगुप्ताविह ते वास: परत्र नरके पुनः॥३८०॥ विससर्ज मखं सद्यो मरुत्तनृपतिस्ततः। अलया हिरावणाज्ञा विश्वस्याऽपि भयङ्करा ॥३८१।। अमी पशुवधात्मान: कुत: सञ्जज्ञिरेऽध्वरा:? । इति पृष्टो दशास्येन निजगादेति नारदः॥३८२॥ पाअस्ति चेदिषु विख्याता नाम्ना शुक्तिमती पुरी।शुक्तिमत्याख्यया नद्या नर्मसख्येव शोभिता॥३८३।। गतेष्वनेकभूपेषु सुव्रतान्मौनिसुव्रतेः ।अभिचन्द्रोऽभवत् तस्यां राजा राज्यभृतां वरः॥३८४।। अभिचन्द्रस्य तनयो वसुरित्यभिधानतः। अजायत महाबुद्धि: प्रसिद्धः सत्यवाक्तया।।३८५॥ पार्श्वे क्षीरकदम्बकस्य गुरो: पर्वतकः सुतः। राजपुत्रो वसुश्चाऽहं चाऽपठाम त्रयोऽपि हि॥३८६।। सुप्तेष्वस्मासु सदनोपरि पाठश्रमानिशि। चारणश्रमणौ व्योम्नि योन्तावित्यूचतुर्मिथः ॥३८७।। एषामेकतम: स्वर्गं गमिष्यत्यपरौपुनः । नरकं यास्यतस्तच्चाऽश्रौषीत् क्षीरकदम्बकः॥३८८।। तच्छ्रुत्वा चिन्तयामास खिन्न: क्षीरकदम्बकः । मय्यप्यध्यापके शिष्यौ यास्यतो नरकं हहा! ॥३८९॥ १. दशरथस्य पिता ।। २. सन्देशेन ॥३. न्यस्याऽथाऽचल० ता. ॥४. पूत्कुर्वनित्यभा० मु.॥५. यज्ञम् ॥ ६. चाण्डालैः ।।७. निरपराधिनः ।। ८. तल्लीनं च मनो वह्नि-निं सर्पिःप्रदीपितम् हे. ॥९. यज्ञकर्ता ।। १०.घृतम् ।।११. क्षमा सत्यमहिंसा च दातव्या दक्षिणा पुनः हे.; यूप: सत्यमहिंसा च दातव्या० ता.॥१२. ज्ञान-दर्शन-चारित्राणि ॥१३.क्रव्यादा अपि खंता.१-२, ता. हे. मो.; राक्षसतुल्याः ।।१४. तत्पापात् ।। १५. द्वीपः ।।१६.०दुत्तीर्य मु.॥ १७.
अर्घ्यम् ।। १८. यज्ञः ।। १९. मम कारागृहे ।। २०. यज्ञाः ।। २१. च दिक्षु मु.॥ २२. शक्तिमत्या मु.॥२३. मुनिसुव्रतात् मु.; मुनिसुव्रतस्य पुत्रात् ॥ २४. Jain Educatio-महाबाहुः ता. ॥ २५. सत्यवादित्वेन ॥२६. गच्छन्तौ।