Panchtantram

SR No.: 001450
Original Sutra Author: N/A
Author: Vishnu Sharma
Publisher: Vishvanandikar Jain Sangh Ahmedabad
Publication Year: 1988
Total Pages: 324
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Story, & Sermon
File Size: 18 MB

Page 71

58
Book I. THE ESTRANGING OF FRIENDS%3B
Frame-story: Lion and bull. अनुयुक्ता हि साचिव्ये । यद् वदन्ति हितैषिणः ।
अनुरागद्रवस्यैताः । प्रणयस्यातिभूमयः ॥ २१९ ॥ तथा च । मुलभाः पुरुषा राजन् । सततं प्रियवादिनः ।
अप्रियस्य तु पथ्यस्य । वक्ता श्रोता च दुर्लभः ॥ २२० । अथ पिङ्गलकः श्रद्धेयवाक्यत्वात् तं सादरम् अपृच्छत् । किं भवान् विवतुः । इति । सो
ब्रवीत् । देव । संजीवकस तवोपरि दुष्टबुद्ध्या विश्वासम्म उपगतो मत्संनिधौ रहसि 6 विश्वासात प्रस्तावेव आह । दृष्टास्य मया त्वत्स्वामिनः शक्तित्रये ऽपि सारासारता। तद् एनं हत्वा स्वयम् एवाहं सुखेन राज्यं *ग्रहीष्यामि । अद्यैवायं संजीवक एनम् अर्थ चिकीर्षर् अस्ति । अतो ऽहं कुलस्वामिनं त्वां ज्ञापयितुं समायातः । - तच च वज्रपातदुःसहतरं वचनम् उपश्रुत्यातीव क्षुभितहृदयः पिङ्गलको मोहम् उपगतो न किंचिद् उवाच । दमनकस तु तदाकारं परिज्ञायाब्रवीत् । अयम् एव मन्त्रिप्राधान्ये महान दोषः । साधु चेदम् उच्यते।
अत्युच्छ्रिते मन्त्रिणि पार्थिवे वावष्टभ्य पादाव अवतिष्ठते श्रीः। सा स्त्रीस्वभावाद् असहा *भरस्य
द्वयोस तयोर् एकतरं जहाति ॥ २२१॥ *तेन हि। कण्टकस्य च भयस्य । दन्तस्य चलितस्य च । .. .
अमात्यस्य च दुष्टस्य । मूलाद् उद्धरणं सुखम् ॥ २२२ ॥ किं च। एकं भूमिपतिः करोति सचिवं राज्ये प्रमाणं यदा
तं मोहाच छूयते मदः स च मदाद् दास्येन निर्विद्यते । निर्विणस्य पदं करोति हृदये तस्य स्वतन्त्रस्पृहा
..21 स्वातन्त्र्यस्पृहया ततः स नृपतेः प्राणेष्व अभिद्रुह्यते ॥ २२३॥ arda सो ऽयम् अधुना संजीवको निरवग्रहः सर्वकार्येषु स्वेच्छया प्रवर्तते । तद् एतद् एवात्र युक्तम् । यद् उक्तम्।
कार्याण्य अर्थावमर्दैन । स्वनुरक्तोऽपि साधयन्।
नापेक्ष्यः सचिवो राज्ञा । वाञ्छता भूतिम् आयती ॥ २२४॥ स्वभावश चायं प्रभूणाम् । यथा।
भावस्निग्धैर् उपकृतम् अपि द्वेष्यताम् एति किंचिच छायाद् अन्यैर् अपकृतम् अपि प्रीतिम् एवोपयाति । दुर्गाह्यत्वान् नृपतिमनसां नैकभावाश्रयाणां सेवाधर्मः परमगहनो योगिनाम अप्य अगम्यः ॥ २२५n
manda तच कृत्वा पिङ्गलको ब्रवीत् । अयं तावन् मम भृत्यः । कथं ममोपरि विपर्ययं करिष्यति । दमनक आह । भृत्यो न भृत्य इति । नैतद् एकान्तिकम् । उक्तं च ।
33
'upa
30