________________
श्री' हीरसुन्दर' महाकाव्यम्
'संसृत्यसारसरणिभ्रमणीभवेन, विश्वत्रयीजनिमतां नयता विमोहम् । सङ्गेन यद्य॑तिपतेः पुरतः प्रणेशे, नागेन नागदमनीत इवद्धतेन ॥९७॥ (१) संसाररूपा असारा निकृष्टा विविधदुःखदायित्वात्सरणिर्मार्गस्तत्र पर्यटनादुत्पन्नेन । (२) त्रिभुवनप्राणिनाम् । ( ३ ) मौढ्यं - जडताम् । ( ४ ) सूरे: । (५) नष्टम् । (६) भुजङ्गेन । (७) औषधिविशेषात् । ( ८ ) उत्कटेन ॥९७॥
संसाररूपासारमार्गभ्रमणोत्थेन, पुनर्जन्तून्मोहयता सङ्गेन यतिपुरः प्रणष्टम् । यथाऽहिना नागदमनीतो
६२
नश्यते ॥१०४॥
सङ्क्रान्तशक्रबलिधामधरापदार्थ-सार्थे जिंनागमकषोल्लिखितान्तराले । सङ्क्रान्तिरापि न कंदाऽपि हृदात्मदर्श, सूरीश्वरस्य किमनङ्गतयाऽङ्गजेन ॥९८॥
(१) प्रतिबिम्बितस्वर्गपातालपृथ्वीपीठोपगतवस्तुजाते । ( २ ) जैनसिद्धान्तरूपशाणाग्रोत्तेजितमध्ये । ( ३ ) प्रतिबिम्बम् । (४) लेभे । (५) कस्मिन्निपि काले समये वा । (६) हृदयदर्पणे । (७) अशरीरत्वेनेव । सङ्क्रमणं तु देहस्यैव । स एव तस्य नास्ति तस्मात्कुतः प्रतिबिम्बम् । (८) कामेन ॥ ९८ ॥
सङ्क्रा० । आगमकषेणोत्तेजितेन पुन: सङ्क्रान्तत्रिजगति तच्चित्तदर्पणे स्मरेण न प्रविष्टम् । उत्प्रेक्ष्यते-अशरीरत्वेनेव ॥ १०५ ॥
'नीत्वा बर्हिर्निजमन:सदनान्निहन्य-मानं विभाव्य विभुना स्वंमरातिभावात् । नश्यन्निवाऽन्यजनहृत्परमाणुमध्ये, रागो विवेश विवशाशयमादधानः ॥९९॥
( १ ) बहिः कर्षयित्वा । ( २ ) स्वहृदयगेहात् । (३) मार्यमाणम् । (४) दृष्ट्वा । (५) वैरित्वात् । ( ६ ) अपरलोकमनः परमाणुमध्ये । नैयाय( यि ) कमते मनसः परमाणुत्वम् । यथा नैषधे- "बालया निजमनः परमाणौ " इति । ( ७ ) व्याकुलमन: । ( ८ ) दधत् ॥९९॥
निजचित्तान्निष्कास्य हन्यमानमात्मानं दृष्ट्वा रागो नश्यन् विह्वलाशयः सन् अन्यजनचित्ते प्रविष्टः
॥१०६ ॥
एतेन दुर्गतिरशोष्यत भूपमुख्य !, 'ग्रीष्मोष्मणेव विगलज्जलपङ्कपङ्गिः । "उल्लङ्घ्यते स्म 'भवपद्धतिरप्यनेन, पाथोजिनीप्रियतमेन यथाऽभ्रवीथी ॥१००॥
(१) सूरिणा । ( २ ) नृपश्रेष्ठ ! | ( ४ ) निदाघतापेन । (४) जलरहितजम्बालावली । (५) अतिक्रान्ता । ( ६ ) संसारमार्ग: । (७) रविणा । (८) मेघमाला ॥१००॥
हे नृपमुख्य ! सूरिणा दुर्गतिर्निषिद्धा । अनेन संसारमार्ग उल्लङ्घितः । यथा रविणाऽऽकाशमुल्लङ्घ्य
॥१०७॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org