________________
१०६
श्री हीरसुन्दर' महाकाव्यम् स्पर्द्धया 'यन्मुखालोकनप्रोल्लस-त्सम्मदेनेव वद्धिष्णुभिर्भक्तिभिः ।
सूरिमभ्येत्य 'नत्या निजं पावय-नात्मगेहाननैषीनिषादाधिपः ॥३४॥
(१) सूरिवदनवीक्षणप्रकटीभवत्प्रमोदेन । (२) वर्द्धनशीलाभिर्भक्तिभिः । (३) प्रभुपार्श्वम् । (४) आगत्य । (५) प्रणमे( मने )न । (६) आत्मानम् । (७) पवित्रीचकार । (८) स्वगृहान् । (९) प्रापयामास । (१०) भिल्लेन्द्रः ॥३४॥
'स्मेरपोक्षणा भृङ्गगुञ्जारवा, हंसकोद्भासिनी: सुस्मितश्रीभृतः ।
कर्णिकामादधाना रसोल्लासिनीः, पद्मिनीर्नीलभासः किमामोदिनीः ॥३५॥
(१) विकचानि कमलानि तद्वत्तान्येव वा ईक्षणानि-नयनानि यासाम् । (२) भ्रमराणां गुआ इव रवो यासाम् । “वाण्या भृङ्गीपिकीरवा" विति काव्यकल्पलतोक्तेः। तथा भृङ्गानां( णां) गुञ्जारवो यासु । (३) मञ्जीरैर्मरालैर्वा अतिशयेन भासनशीलाः । (४) शोभनस्मितस्य विकचताया वा श्रियं दधातीति । (५) कर्णभूषणं बीजकोशं च । (६) शृङ्गारादिभिर्जलैर्वा उल्लसनशीलाः । (७) तमालश्यामाः । (८) आमोदः-प्रमोदः परिमलश्च अस्ति आसु ॥३५॥
मेखलामालिनी: शालिपादाः 'स्फुर-दन्तका दन्तियानास्तमालत्विषः । गण्डशैलोल्लसत्पत्रवल्लीभृतो, "विन्ध्यशैलाञ्जनोर्वीधरोर्वीरिव ॥३६॥
(१) काञ्ची अद्रेर्मध्यभागं धारयन्तीत्येवंशीलाः । (२) शोभनाश्चरणाः पर्यन्तपर्वताश्च यासाम् । (३) स्फुरन्तो दन्ता गिरिबहिर्निर्गतती( ति )र्यक्प्रदेशा यासाम् । (४) गजवद्गजानां यानं यासां यासु वा । (५) तमालवत्तमालानामिव कान्तिर्यासाम् । (६) गण्डा एव शैलास्तेषु उल्लसन्त्यः पत्रलतास्ता बिभ्रतीति । पक्षे-गिरेः पतितेषु स्थूलपाषाणेषु प्रकटीभवन्तीः पर्णयुक्तवल्लीबिभ्रतीति । (७) विन्ध्याचल: कज्जलाचलस्तयोभूरिव । "देव भवद्वैरिवधूवदनं वने च भान्ति गण्डशैलस्थलालङ्कारिण्यो रोध्रलता" इति चम्पूकथायां गण्डयोः शैलोपमानम् ॥३६॥
भृङ्गनेत्रा मृणालीभुजा जृम्भिता-म्भोजवक्त्रास्तरङ्गोल्लसत्कुन्तलाः । बन्धुरावर्त्तनाभी रथाङ्गस्तनी, हंसयाना यमीवारिदेवीरिव ॥३७॥
(१) भ्रमरास्तद्वत्त एव वा नेत्राणि यासाम् । (२) पद्मनीलास्तद्वत्त एव वा बाहवो यासाम् । (३) विकचकमलानि तद्वत्तान्येव मुखानि यासाम् । (४) कल्लोलास्तद्वत्त एव वा उल्लसन्तः केशा यासाम् । (५) मनोज्ञावर्तीस्तद्वत्स एव नाभिर्यासाम् । “नाभीमथैष श्लथवाससोऽस्या" इति नैषधे । (६) चक्रवाकास्तद्वत्ता एव वा कुचा यासाम् । (७) राजहंसास्तद्वत्तेषां यानं यासां यासु वा । (८) यमुनाजलदेवता इव ॥३७॥
'विष्टरोद्भासिनीश्चन्दनामोदिनीः, पल्लवोल्लासिजिह्वाः प्रसूनस्मिताः । बिम्बदन्तच्छदाः कुन्दमालाः पिकी-व्याहृता मूर्तिमत्कुञ्जलक्ष्मीरिव ॥३८॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org