________________
अष्टमः सर्गः ॥
२७१ (१) यस्यास्तनूलतायां नि( नी )रन्ध्रीभवनशीलस्तथा शोभनशीलो यः कान्तिनिकरः स एव नदी तस्याः । (२) प्रकटीभवन्ति । (३) सङ्कोचलक्षणा त्रिवल्य एवं विलसनशीला तरङ्गश्रेणीव । (४) मध्ये । उदरे । “मध्येन सा वेदिविलग्नमध्या वलित्रयं चारुबभार बाला"
इति कुमारसम्भवे । मध्येनोदरेणेति तवृत्तिः ॥५७॥ हील० यदङ्गयष्ट्याः प्रचुरः शोभनो यो रुचिराशिः स एव नदी, तस्या उत्पन्ना कल्लोलश्रेणीरिव मध्ये त्रिवली
भाति ॥५७॥ हीसुं० 1'कीर्त्या च 'वाचा च कचैर्जिताभिर्जह्नो विधेश्चांशुमतः सुताभिः ।
"मध्ये "समेत्य त्रिवलीच्छलेन प्रसत्तिपात्रीक्रियते कि मेषा ॥५८॥ (१) कीर्त्या जह्वसुता गङ्गा । (२) वचोविलासेन विधिसुता सरस्वती नदी । (३) केशरचनाभिः अंशुमतः सूर्यस्य सुता यमुना । (४) उदरे । (५) समागत्य । (६) प्रसादस्थानम् ।
(७) देवी ॥५८॥ हील०→ चण्डी सपत्नी प्रबला ममास्ते ज्यायानजो वेदजडः पतिर्मे ।
भर्चा वियोगो हरिणा ममापि दुःखं जहीदं तिसृणामपीति ॥५८॥ वक्तुं जगत्कल्पितकल्पवल्लि ! जोर्विधेश्चांशुमतः सुताभिः ।
मध्ये समेत्य त्रिवलीछलेन प्रसादपात्रीक्रियते किमेषा ॥५९॥ युग्मम् । हील० मे-गङ्गायाः सपत्नी चण्डी, पुनर्मे-सरस्वत्याः पतिर्वैदिकमूर्खः पशुव॑द्धः, मे-यमुनायाः कृष्णेन
वियोगोऽस्ति । हे वाञ्छितकल्पलते ! अस्माकं दुःखं जहिहि, इति वक्तुं गङ्गासरस्वतीयमुनाभिरेषा
सुरी प्रसन्ना क्रियते । इत्युत्प्रेक्षा ।।५८-५९॥ हीसुं० १अध्यारुरुक्षोई दधित्यकां2 यद्वपर्गहस्य स्मरमेदिनीन्दोः ।
४सौवर्णसोपानपरम्परेव पमध्ये विरेजे त्रिवली त्रिदश्याः ॥५९।। (१) अध्यारोढुमिच्छोः । (२) हृदयरूपामूर्ध्वभूमिकाम् । (३) देवीशरीरूपसौधस्य । (४)
स्वर्णनिर्मितसोपानपङ्क्तिः । (५) उदरे । (६) देव्याः ॥५९॥ हील० देव्यास्त्रिवली रेजे । उत्प्रेक्ष्यते । कायगृहे स्थितस्य, पुनर्हदि अध्यारोढुमिच्छोः स्मरस्य सोपानपङ्क्तिरिव
।।*६०॥ हीसुं० जगत्त्रयीस्त्रैणजयार्जितायाः श्वैत्येन कीर्तेरनया विजित्य ।
बन्दीकृता निझरिणी सुराणामिव त्रिवेणी त्रिवली चकास्ति ॥६०॥ (१) त्रैलोक्यस्त्रीगणस्य विजयेन स्वीकृतायाः । (२) उज्ज्वलतया । (३) देव्या । (४)
निगृह्य । (५) रक्षिता । (६) गङ्गा । (७) त्रिप्रवाहा । "प्रवाहः पुनरोधः स्याद्वेणीधारा रयश्च 1.वक्तुं जगत्कल्पित कल्पवल्ली जह्नो० हीमु०। * एतदन्तर्गत: पाठस्तस्य टीका च हीसुं प्रतौ नास्ति । 2. ०त्यकायां वपुः हीमु०। 3. इति त्रिवली हील ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org