________________
१५९
पञ्चमः सर्गः ॥ (१) हितकृत्त्वेन । (२) कथयामि । (३) श्रवणगोचरं कुरु। श्रूहीत्यर्थ:( श्रुण्वित्यर्थः)।
(४) तुष्टि- पुष्टिकृद्रेषजमिव । (५) हितशिक्षा ॥६०॥ हील० हे वत्स ! हितकृत्त्वेन यदहं कथयामि तत्त्वं श्रृणु । यद्यस्मात्स्वजनानां हितशिक्षारसायनमिव च
तुष्टिपुष्टिदा स्यात् ॥६०॥ हीसुं० अङ्गनाङ्गपरिरम्भहसन्तीगर्भगेहनिवहान्प्रविहाय ।
मर्षयिष्यसि कथं वद शैष्यं भूमिमानिव भटानरिसैन्यम् ॥६॥ (१) कामिन्याः कायेन सहाश्लेषणं, शीतकाले तस्योष्णत्वेन, तथाग्निशकटिका तथा अपवरकास्तान् त्यक्त्वा । (२) सहिष्यसे । (३) शिशिरम् । उपलक्षणत्वात् हेमन्तशिशिरौ,
द्वाभ्यां कृत्वा शीतकाल उच्यते । (४) नृप इव । (५) सुभटान्मुक्त्वा । (६) कटकम् ॥६१॥ हील० अङ्ग । हे वत्स ! वधूकायाश्लेषणं, शकटिकां, मध्यगृहाणि मुक्त्वा त्वं हैमन्तं कथं सहिष्यसे ।
यथा राजा भटान्मुक्त्वा वैरिसैन्यं कथं सहते ॥६१॥ हीसुं० 'चन्द्रचन्दनशिरोगृहशय्यावारवामनयनावनकेलीः ।
अन्तरेण तरणीरिव "सिन्धुर्णीष्म एष किमु निस्तरणीयः ॥१२॥ (१) चन्द्रशालाशयनीयम्, वारविलासिनीवन क्रीडा । (२) विना । (३) वेडाः । (४)
समुद्रः । (५) उष्णकालः । वसन्तग्रीष्मौ द्वावप्युष्णसमयः । (६) अतिक्रमणीयः ॥६२॥ हील० चन्द्रचन्दनादि विना एष ग्रीष्मः कथमतिक्रमणीयः । यथा वेडा विनार्णवः कथं निस्तीर्यते ॥६२॥ हीसुं० क्रीडितुं रतिपतेरिव रे गे)हाः प्रावृषेण्यदिवसाः कथमेते ।
गीतनृत्ययुवतीजनलीलामुख्यसौख्यविमुखेन विषह्याः ॥६३। (१) कन्दर्पस्य । (२) वर्षाकालसम्बन्धिनो दिनाः । (३) गाननाटकस्त्रीवर्गक्रीडादिमसुखपराङ्मुखेन । (४) सहनीयाः । उपलक्षणान्मेघात्ययेऽपि वासरास्तेष्वपि कदापि मेघानां
सद्भावात् वाषिका एव दिनाः ॥१३॥ हील० कामस्य क्रीडनाय गृहाणि तादृशानि दिनानि गीतादिपराङ्मुखेन त्वया कथं सहनीयाः ॥६३।। हीसुं० 'जृम्भमाणजलजद्वितयी वाहिद्वयी प्रदधती "प्रदिमानम् ।
पक्षोणिचङ्क्रमणदुःखमियं ते मिर्षयिष्यति कथं कथयैतत् ॥६४॥ (१) विकचकमलयुग्मम् । (२) चरणद्वन्द्वम् । (३) धारयन्ती । (४) सुकुमालताम् । (५)
पृथ्वीपर्यटनदुःखम् । (६) सहिष्यते ॥६४॥ हील० यथा स्मेरकमलयामलं म्रदिमानं धत्ते तद्वन्मृद्वी पदद्वयी इयं कठिनभूपीठे पर्यटनदुःखं कथं सहिष्यते ।
हे भ्रात ! स्तत्त्वं कथय ॥६४|| 1. सैष्यं इति हीमु० । स चाशुद्धो भाति । 2. शीतकालकाव्यम् हील० । 3. ग्रीष्मर्तृकाव्यम् हील० । 4. वर्षासमयकाव्यम् हीला
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org