Sarvarthasiddhi

SR No.: 001443
Original Sutra Author: Devnandi Maharaj
Author: Fulchandra Jain Shastri
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 1997
Total Pages: 568
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Philosophy, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 14 MB

Page 184

64] सथिसिद्धौ
[11881498149. विशेषेण गत्यनुवादेन नरकगतौ सर्वासु पृथिवीषु नारकेषु सर्वतः स्तोकाः सासादनसम्यग्दृष्टयः । सम्यग्मिथ्यादृष्टयः संख्येयगुणाः । असंयतसम्यग्दृष्टयोऽसंख्येयगुणाः। मिथ्यादृष्टयोऽसंख्येयगुणाः । नियंग्गतौ तिरश्चां सर्वतः स्तोकाः संयतासंयताः। इतरेषां सामान्यवत् । मनुष्यगतौ मनुष्याणामुपशमकादिप्रमत्तसंयतान्तानां सामान्यवत् । ततः संख्येयगुणाः संयतासयताः। सासादनसम्यग्दृष्टयः सस्येयगुणाः । सम्यग्मिय्यादृष्टयः संख्येयगुणाः । असंयतसम्यग्दृष्टयः संख्येयगुणाः । मिय्यादृष्टयोऽसंख्येयगुणाः । देवगतौ देवानां नारकवत् ।
$ 150. इन्द्रियानुवादेन एकेन्द्रियविकलेन्द्रियेषु गुणस्थानभेदो नास्तीत्यल्पबहुत्वाभावः । पञ्चेन्द्रियाणां सामान्यवत् । अयं तु विशेषः मिथ्यादृष्टयोऽसंख्येयगुणाः ।
8151. कायानुवादेन स्थावरकायेषु गुणस्थानभेदाभावादल्पबहुत्वाभावः । त्रसकायिकानां पञ्चेन्द्रियवत् ।
8152. योगानुवादेन वाङ्मनसयोगिनां पञ्चेन्द्रियवत् । काययोगिनां सामान्यवत् । धेदानुवादेन स्त्रीवेदानां पञ्चेन्द्रियवत् । नपुंसकवेदानामवेदानां च सामान्यवत् ।
$ 153. कषायानुवादेन क्रोधमानमायाकषायाणां पुंवेदवत् । अयं तु विशेषः मिथ्यादृष्टयोऽनन्तगुणाः । लोभकषायाणां द्वयोरुपशमकयोस्तुल्या संख्या। क्षपकाः संख्येयगुणाः । सूक्ष्मसांप
8149. विशेषकी अपेक्षा गति मार्गणाके अनुवादसे नरकगतिमें सब पृथिवियोंमें नारकियोंमें सासादनसम्यग्दृष्टि सबसे थोड़े हैं । इनसे सम्यग्मिथ्यादृष्टि संख्यातगुणे हैं । इनसे असंयतसम्यग्दृष्टि असंख्यातगुणे हैं । इनसे मिथ्यादृष्टि असंख्यातगुणे हैं। तिर्यंचगतिमें तिथंचोंमें संयतासंयत सबसे थोड़े हैं । शेष गुणस्थानवाले तिर्यंचोंका अल्पबहुत्व ओघके समान है। मनुष्यगतिमें मनुष्योंके उपशमकोंसे लेकर प्रमत्तसंयत तकका अल्पबहत्व ओघके समान है। प्रमत्तसंयतोंसे संयतासंयत संख्यातगुणे हैं । इनसे सासादनसम्यग्दृष्टि संख्यातगुणे हैं। इनसे सम्यग्मिथ्यादृष्टि संख्यातगुणे हैं । इनसे असंयतसम्यग्दृष्टि संख्यातगुणे हैं । इनसे मिथ्यादृष्टि असंख्यातगुणे हैं। देवगतिमें देवोंका अल्पबहत्व नारकियोंके समान है।
8150. इन्द्रिय मार्गणाके अनुवादसे एकेन्द्रिय और विकलेन्द्रियोंमें गुणस्थान भेद न होनेसे अल्पबहुत्व नहीं है । पंचेन्द्रियोंका अल्पबहुत्व ओघके समान है। किन्तु इतनी विशेषता है कि असंयत सम्यग्दृष्टि पंचेन्द्रियोंसे मिथ्यादृष्टि पंचेन्द्रिय असंख्यातगुणे हैं।
8151. काय मार्गणाके अनुवादसे स्थावरकायिकोंमें गुणस्थान भेद न होनेसे अल्पबहुत्व नहीं है । त्रसकायिकोंका अल्पबहुत्व पंचेन्द्रियोंके समान है।
8152. योग मार्गणाके अनुवादसे वचनयोगी और मनोयोगी जीवोंका अल्पबहुत्व पंचेन्द्रियोंके समान है। काययोगियोंका अल्पबहुत्व ओघके समान है। वेद मार्गणाके अनुवादसे स्त्रीवेदी और पुरुषवेदी जीवोंका अल्पबहुत्व पंचेन्द्रियोंके समान है। नपुंसकवेदी और वेदरहित जीवोंका अल्पबहुत्व ओघके समान है।
8153. कषाय मार्गणाके अनुवादसे क्रोधकषायवाले, मानकषायवाले और मायाकषायवाले जीवोंका अल्पबहत्व पुरुषवेदियोंके समान है। किन्तु इतनी विशेषता है कि इनमें असंयत सम्यग्दष्टियोंसे मिथ्यादष्टि अनन्तगण हैं। लोभ कपायवालोंमें दोनों उपशमकोंकी संख्या समान है। इनसे क्षपक संख्यातगुणे हैं । इनसे सूक्ष्मसाम्परायशुद्धि उपशमकसंयत विशेष अधिक हैं। इनसे 1. भावः । इन्द्रियं प्रत्युच्यते। पंचेन्द्रियाद्ये केन्द्रियान्ता उत्तरोत्तरं बहवः । पंचे-मु.। 2. भावः कार्य प्रत्युच्यते । सर्वतस्तेजःकायिका अल्पाः । ततो बहवः पृथिवीकायिकाः । ततोऽप्यप्कायिकाः। ततो वातकायिकाः । सर्वतोऽनन्तगुणा वनस्पतयः । स--मु.।

Translation AI Generated

[64] In terms of the path of motion (gatyānuvāda), in hell, in all the earths, in all the hells, the number of Sāsādanasamyakdṛṣṭis is the least. From them, the number of Samyakmithyādṛṣṭis is countable. From them, the number of Asamyatasamyagdṛṣṭis is uncountable. From them, the number of Mithyādṛṣṭis is uncountable. In the path of the animals (tiryanch), in all the animals, the number of Samyatāsamyatas is the least. The rest of the animals, with their different qualities, are like the ocean. In the path of humans (manushya), the number of humans from the Upasamakas to the Pramattasamyaṭas is like the ocean. From the Pramattasamyaṭas, the number of Samyatāsamyatas is countable. From them, the number of Sāsādanasamyakdṛṣṭis is countable. From them, the number of Samyakmithyādṛṣṭis is countable. From them, the number of Asamyatasamyagdṛṣṭis is countable. From them, the number of Mithyādṛṣṭis is uncountable. In the path of the gods (deva), the number of gods is like the number of hell beings.
[150] In terms of the path of the senses (indriyānuvāda), there is no difference in the number of qualities (guṇasthāna) between those with one sense and those with a deficient sense, hence there is no difference in their number. The number of those with five senses is like the ocean. But there is this difference: the number of Mithyādṛṣṭis is uncountable.
[151] In terms of the path of the body (kāyānuvāda), there is no difference in the number of qualities (guṇasthāna) between the stationary-bodied beings, hence there is no difference in their number. The number of those with three bodies is like the number of those with five senses.
[152] In terms of the path of yoga (yogānuvāda), the number of those with speech-yoga and mind-yoga is like the number of those with five senses. The number of those with body-yoga is like the ocean. In terms of the path of knowledge (vedānuvāda), the number of those with female knowledge and male knowledge is like the number of those with five senses. The number of those with neuter knowledge and those without knowledge is like the ocean.
[153] In terms of the path of passions (kaṣāyānuvāda), the number of those with anger-passion, pride-passion, and deceit-passion is like the number of those with male knowledge. But there is this difference: the number of Mithyādṛṣṭis is infinite. The number of those with greed-passion is equal to the number of the two Upasamakas. From them, the number of Kṣapakas is countable. From them, the number of those with subtle-subtle-purification-Upasamaka-Samyata is much greater. From them, 1. The sense (indriya) is meant. From the five senses, there are many more senses, up to the end of the senses. (Pancha-mu.) 2. The action (kārya) is meant. The number of those with a body of light (tejas-kāya) is the least. From them, the number of those with an earth-body (pṛthivī-kāya) is greater. From them, the number of those with an ap-kāya is less. From them, the number of those with a vāta-kāya is greater. From them, the number of plants (vanaspati) is infinite. (Sa mu.)