________________
श्रीहरिभद्रसूरिसूत्रितया वृत्या समलङ्कृतं
[ सू. ७५-७६ पुण भावं पडुच्च अणादीयं अपज्जवसियं ।
७४. तं समासतो इत्यादि । 'तत्' श्रुतज्ञानं 'समासतः सङ्क्षेपेण चतुर्विधं प्रज्ञप्तम्, तद्यथा-द्रव्यतः क्षेत्रतः कालतो भावतः। तत्र द्रव्यतः "ण"मिति वाक्यालङ्कारे सम्यक्छूतं एकं पुरुषं प्रतीत्य सादि सपर्यवसितम् । कथम् ?, सम्यक्त्वावाप्तौ तत्प्रथमपाठतो वा सादि, पुनर्मिथ्यात्वप्राप्तौ सति वा सम्यक्त्वे प्रमाद-ग्लान-सुरलोकगमन केवलो5 त्पत्तिभावेऽभावात् सपर्यवसितम् । बहून् पुरुषान् प्रतीत्य अनाधपर्यवसितम्, सन्तानेन प्रवृत्तत्वात्, पुरुषत्ववत् । तथा
क्षेत्रतः पञ्च भरतानि पञ्च ऐरवतानि प्रतीत्य सादि सपर्यवसितम्। कथम् ?, तेषु सुषमदुष्षमादिकाले तीर्थकर-धर्मसङ्घानां तत्पथमतयोत्पत्तेः सादि, एकान्तदुष्षमादिकाले च तदभावे सपर्यवसितम् । तथा महाविदेहादि प्रतीत्य प्रवाहरूपेण तीर्थकरादीनामव्यवच्छित्तेरनाथपर्यवसितम् । कालतः "ण"मिति वाक्यालङ्कारे अवसर्पिणीं उत्सर्पिणी
च प्रतीत्य सादि सपर्यवसितम्, कथम् ?, यतोऽवसर्पिण्यां तिसृष्वेव सुषमदुष्पमा-दुःषमसुषमा-दुष्षमास्विति, उत्स10 पिण्यां द्वयोः दुष्पमसुषमा-सुषमदुष्पमयोरिति, न परतः, इत्यतः सादि सपर्यवसितम् । अत्र कालचक्रं विंशतिसागरोपमकोटीकोटिपरिमाणं विनेयजनानुग्रहार्थ प्ररूप्यते
चत्तारि सागरोवमकोडाकोडीउ संततीए उ । एगंतसूसमा खलु जिणेहिं सव्वेहिं णिदिवा ॥१॥ तीए पुरिसाणमायुं तिण्णि य पलियाई तह पमाणं च । तिनेव गाउयाई आदीए भणंति समयण्णू ॥२॥
उवभोग-परीभोगा जम्मंतरमुकयबीयजातातो । कप्पतरुसमूहाओ होति किलेसं विणा तेसिं ॥३॥ 15 ते पुण दसप्पगारा कप्पतरू समणसमयकेतूहिं । धीरेहि विणिट्ठिा मणोरहापूरगा एए ॥४॥
मत्तंगया १ य भिंगा २ तुडियंमा ३ दीव ४ जोति ५ चित्तंगा ६। चित्तरसा ७ मणियंगा ८ गेहागारा ९ अणियणा १० य ॥५॥ मत्तंगएसु मज्जं सुहपेज १ भायणाणि भिंगेसु २ । तुडियंगेसु य संगयतुडियाणि बहुप्पगाराणि ३ ॥६॥
दीवसिहा जोतिसणामया य णिचं करेंति उज्जोयं ४॥ ५। चित्तंगेसु य मल्लं ६ चित्तरसा भोयणद्वाए ७ ॥७॥ 20 मणियंगेसु य भूसणवराणि ८ भवणाणि भवणरुक्खेसुं९।आयनेसु य इच्छियवत्थाणि बहुप्पगाराणि १०॥८॥
एएसु य अन्नेसु य नर-नारिगणाण ताणमुवभोगा। भविय पुणब्भवरहिया इय सव्वन्नू जिणा बिंति १॥९॥ तो तिन्नि सागरोवमकोडाकोडीउ वीयरागेहिं । सुसम त्ति समक्खाया पवाहरूवेण धीरेहिं ॥१०॥ तीए पुरिसाणमायुं दोण्णि य पलियाई तह पमाणं च । दो चेव गाउयाइं आईए भणंति समयन्नू ॥११॥
उवभोग-परीभोगा तेसि पि य कप्पपादवेहितो । होति किलेसेण विणा नवरं ऊणाणुभावेहिं २ ॥१२॥ 25 तो सुसमदूसमाए पवाहरूवेण कोडिकोडीओ । अयराण दोण्णि सिट्टा जिणेहि जियराग-दोसेहिं ॥१३॥
तीए पुरिसाणमाउं एगं पलियं तहा पमाणं च । एगं च गाउयं ती आदीए भणंति समयण्णू ॥१४॥ उवभोग-परीभोगा तेसि पि य कप्पपादवेहितो । होति किलेसेण विणा पायं ऊणाणुभावेहिं ॥१५॥ मुसमदुसमावसेसे पढमजिणो धम्मणायगो भयवं । उप्पन्नो कयपुनो सिप्पकलादंसगो उसहो ३ ॥१६॥ •
तो दुसमसुस्समूणा बायालीसाए वरिससहसेहिं । सागरकोडाकोडी एगेव जिणेहि पण्णता ॥१७॥ 30 तीए पुरिसाणमायुं पुत्रपमाणेण तह पमाणं च । धणुसंखानिद्दिटं विसेसमुत्तादो णायब्वं ॥१८॥
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org