Acharangasutram Sutrakrutangsutram Cha

SR No.: 001423
Original Sutra Author: N/A
Author: Sagaranandsuri, Anandsagarsuri, Jambuvijay
Publisher: Motilal Banarasidas
Publication Year: 1978
Total Pages: 764
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Conduct, agam_acharang, & agam_sutrakritang
File Size: 26 MB

Page 524

-
-
161 अथ ग्रन्थनामकं चतुर्दशमध्ययनं प्रारभ्यते ।
ececee
।
चार्यायवृ
___ उक्तं त्रयोदशमध्ययनं, साम्प्रतं चतुर्दशमारभ्यते, अस्य चायमभिसंबन्धः-इहानन्तराध्ययने याथातथ्यमिति सम्यकचारित्रमभिहितं, तच्च बाह्याभ्यन्तरग्रन्थपरित्यागादवदातं भवति, तत्यागश्चानेनाध्ययनेन प्रतिपाद्यत इत्यनेन संबन्धेनायातस्यास्याध्ययनस्य चत्वार्यनुयोगद्वाराण्युपक्रमादीनि भवन्ति, तत्रोपक्रमद्वारान्तर्गतोऽर्थाधिकारोऽयं, तद्यथा-सबाह्याभ्यन्तरग्रन्थपरित्यागो वि-18 |धेय इति । नामनिष्पन्ने तु निक्षेपे आदानपदाद्गुणनिष्पन्नखाच्च ग्रन्थ इति नाम, तं ग्रन्थमधिकृत्य नियुक्तिकृदाहगंथो पुबुदिटो दुविहो सिस्सोय होति णायब्यो । फवावण सिक्वावण पगयं सिक्खावणाए उ ॥ १२७ ॥ सो सिक्वगो य दुविहो गहणे आसेवणाय णायव्यो । गहणंमि होति तिविहो सुत्ते अत्थे तदुभए य ॥१२८॥ आसेवणाय दुविहो मूलगुणे चेव उत्सरगुणे य । मूलगुणे पंचविहो उत्सरगुण धारसविहो उ॥ १२९॥ | आयरिओऽविय दुविहो पव्वावंतो व सिक्खवंतो य । सिक्स्वावंतो दुविहो गहणे आसेवणे चेव ॥ १३० ।। गाहावितो तिविहो सुत्ते अत्थे य तदुभए चेव । मूलगुण उत्सरगुणे दुविहो आसेवणाए उ ॥ १३१॥ ___ ग्रन्थो द्रव्यभावभेदभिन्नः क्षुल्लकनैर्ग्रन्थ्यं नाम उत्तराध्ययनेष्वध्ययनं तत्र पूर्वमेव सप्रपञ्चोऽभिहितः, इह तु ग्रन्थं द्रव्यभाव-181 भेदभिन्नं यः परित्यजति शिष्य आचारादिकं वा ग्रन्थं योऽधीतेऽसौ अभिधीयते, स शिष्यो 'द्विविधो' द्विप्रकारो ज्ञातव्यो भव
ति, तद्यथा-प्रव्रज्यया शिक्षया च, यस्य प्रव्रज्या दीयते शिक्षा वा यो बाधते स डिप्रकारोऽपि शिष्यः, इह [तु] पुनः शिक्षाशि-11 १४ ग्रन्थाशीलाङ्का- ध्येण 'प्रकृतम्' अधिकारो यः शिक्षा गृह्णाति शैक्षकः तच्छिक्षयेह प्रस्ताव इत्यर्थः। यथाप्रतिज्ञातमधिकृत्याह-यः शिक्षा गृह्णाति
ध्ययनं. शैक्षकः स द्विविधो-द्विप्रकारो भवति, तद्यथा-ग्रहणे प्रथममेवाचार्यादेः सकाशाच्छिक्षा-इच्छामिच्छातहक्कारादिरूपां गृह्णाति , त्तियुतं शिक्षति, तथा शिक्षितां चाभ्यस्यति-अहर्निशमनुतिष्ठति स एवंविधो ग्रहणासेवनाभेदभिः शिष्यो ज्ञातव्यो भवति, तत्रापि
ग्रहणपूर्वकमासेवनमितिकृताऽऽदावेव ग्रहणशिक्षामाह-शिक्षाया 'ग्रहणे' उपादानेऽधिकृते त्रिविधो भवति शैक्षकः, तद्यथा॥२४॥
|मूत्रेऽर्थे तदुभये च, मूत्रादीन्यादावेव गृह्णन् मूत्रादिशिक्षको भवतीति भावः ॥ साम्प्रतं ग्रहणोत्तरकालभाविनीमासेवनामधिकृत्याह- यथावस्थितमूत्रानुष्ठानमासेवना तया करणभूतया द्विविधो भवति शिक्षकः, तद्यथा-'मूलगुणे' मूलगुणविषये आसेव| मानः सम्यग्मूलगुणानामनुष्ठानं कुर्वन् तथा 'उत्तरगुणे च' उत्तरगुणविषयं सम्यगनुष्ठानं कुर्वाणो द्विरूपोऽप्यासेवनाशिक्षको
भवति, तत्रापि मूलगुणे पश्चप्रकार:-प्राणातिपातादिविरतिमासेवमानः पञ्चमहाव्रतधारणात्पञ्चविधो भवति मूलगुणेष्वासेवना| शिक्षकः, तथोत्तरगुणविषये सम्यपिण्डविशुद्ध्यादिकान् गुणानासेवमान उत्तरगुणासेवनाशिक्षको भवति, ते चामी उत्तरगुणाः| 'पिंडस्स जा विसोही समिईओ भावणा तवो दुविहो । पडिमा अभिग्गहाविय उत्तरगुणमो वियाणाहि ॥१॥' यदिवा सेत्स्व| प्यन्येषूत्तरगुणेषु प्रधाननिर्जराहेतुतया तप एव द्वादशविधमुत्तरगुणवेनाधिकृत्याह-'उत्तरगुणे' उत्तरगुणविषये तपो द्वादशभेदभिन्न
॥२४॥ | यः सम्यग् विधत्ते स आसेवनाशिक्षको भवतीति ॥ शिष्यो खाचार्यमन्तरेण न भवत्यत आचार्यनिरूपणमा(णाया)ह-शिष्यापेक्षया | १ पिण्डस्य या विशोधिः समितयो भावनास्तपो द्विविधम् । प्रतिमा अभिप्रहा अपि चोत्तरगुणा (इति) विजानीहि ॥ १ ॥ २ सत्स्वप्येते प्र हि आचार्यो 'द्विविधो' विभेदः, एको यः प्रव्रज्यां ग्राहयत्यपरस्तु यः शिक्षामिति, शिक्षयमपि द्विविधः-एको यः शिक्षाशास्त्र | ग्राहयति-पाठयत्यपरस्तु तदर्थ दशविधचक्रवालसामाचार्यनुष्ठानतः सेवयति-सम्यगनुष्ठानं कारयति । तत्र सूत्रार्थतदुभयभेदाद् | ग्राहयन्नप्याचार्यस्त्रिधा भवति । आसेवनाचार्योऽपि मूलोत्तरगुणभेदाद्विविधो भवति । गतो नामनिष्पनो निक्षेपः, तदनन्तरं कस्तं सूत्रानुगमेऽस्खलितादिगुणोपेतं मूत्रमुच्चारयितव्यं, तच्चेदम्
गंयं विहाय इह सिक्खमाणो, उहाय सुबंभचेरं वसेजा। ओवायकारी विणयं सुसिक्खे, जे छेय विप्पमायं न कुज्जा ॥१॥ जहा दियाप्रोतमपत्तजातं, सावासगा पवित्रं मन्नमाणं । तमचाइयं तरुणमपत्तजातं, ढंकाइ अवत्तगमं हरेज्जा ॥ २॥ एवं तु सेहंपि अपुट्टधम्म, निस्सारियं बुसिमं मन्नमाणा। दियस्त छायं व अपत्तजायं, हरिंसु णं पावधम्मा अणेगे ॥३॥
ओसाणमिच्छे मणुए समाहि, अणोसिए णंतकरिति णञ्चा। ओभासमाणे दवियस्स वित्तं, ण णिकसे बहिया आसुपन्नो ॥ ४ ॥
'इह' प्रवचने ज्ञातसंसारस्वभावः सन् सम्यगुत्थानेनोत्थितो अथ्यते आत्मा येन स ग्रन्थो-धनधान्यहिरण्यद्विपदचतुष्पदादि॥ 'विहाय' त्यक्ता प्रव्रजितः सन् सदुत्थानेनोत्थाय च ग्रहणरूपामासेवनारूपां च शिक्षा [च] कुर्वाणः-सम्यगासेवमानः सुष्टु-|
ResearcEELekseeeeeeeeeeeee