Acharangasutram Sutrakrutangsutram Cha

SR No.: 001423
Original Sutra Author: N/A
Author: Sagaranandsuri, Anandsagarsuri, Jambuvijay
Publisher: Motilal Banarasidas
Publication Year: 1978
Total Pages: 764
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Conduct, agam_acharang, & agam_sutrakritang
File Size: 26 MB

Page 393

30
त्तियुतं
सूत्रकृताङ्गं प्रसङ्गात् , नाप्यन्यतोऽनवस्थापत्तेरिति, यथाऽनुत्पन्नमेव प्रधानाधनादिभावेनाऽऽस्ते तल्लोकोऽपि किं नेष्यते', अपिच-सच्चर
१ समया० शीलाङ्का
| जस्तमसा साम्यावस्था प्रधानमित्युच्यते, न चाविकतात्प्रधानान्महदादेरुत्पत्तिरिष्यते भवद्धिः, न च विकृतं प्रधानव्यपदेशमास्क-12 उद्देशः ३ न्दतीत्यतो न प्रधानान्महदादेरुत्पत्तिरिति, अपिच-अचेतनायाः प्रकृतेः कथं पुरुषार्थ प्रति प्रवृत्तिः? येनाऽऽत्मनो भोगोपपच्या जगत्कर्त सृष्टिः स्यादिति, प्रकृतेरयं खभाव इति चेदेवं तर्हि स्वभाव एव बलीयान् यस्तामपि प्रकृति नियमयति, तत एव च लोकोऽ- स्ववाद:
प्यस्तु, किमदृष्टप्रधानादिकल्पनयेति !, अथादिग्रहणात्स्वभावस्यापि कारणसं कैश्चिदिप्यत इति चेदस्तु, न हि स्वभावोऽभ्युपग॥४४॥
म्यमानो नःक्षतिमातनोति, तथाहि-खो भावः स्वमाव:-स्वकीयोत्पतिा, सा च पदार्थानामिप्यत एवेति । तथा यदुक्तं 'नियतिकृतोऽयं लोक' इति, तत्रापि नियमनं नियतिर्यद्यथाभवनं नियतिरित्युच्यते, सा चाऽलोच्यमानान स्वभावादतिरिच्यते, यथाभ्यधायि-'स्वयम्भुवोत्पादितो लोक' इति, तदप्यसुन्दरमेव, यतः स्वयम्भूरिति किमुक्तं भवति ?, किं यदाऽसौ भवति तदा स्वतत्रोऽन्यनिरपेक्ष एव भवति अथानादिमवनात्स्वयम्भूरिति बपदिश्यते , तद्यदि स्वतत्रभवनाभ्युपगमस्तल्लोकस्यापि भवनं किं नामुपेयते, किं स्वयम्भुवा , अथानादिस्ततस्तस्थानादिते नित्यख, नित्यख चैकरूपसात्कतलानुपपत्तिः, तथा भीतराग-18 सासस्य संसारवैचित्र्यानुपपत्तिः, अथ सरागोऽसौ ततोऽमदायव्यतिरेकात्सुतरा विश्वस्थाकर्ता, मूर्तामूर्तादिबिकल्पाश्च प्राग्वदा-18
योज्या इति । यदपि चात्राभिहित-'तेन मारः समुत्पादितः, स च लोकं म्यापादयति', तदप्यकर्तृतस्याभिहितवात्प्रलापमात्र-18 ॥ I मिति । तथा यदुक्तम् 'अण्डादिक्रमजोऽयं लोक' इति, तदप्यसमीचीन, यतो वास्वप्सु तदण्ड निसृष्ट ता वयाऽण्डमन्तरेणाभूवन् ।
तथा लोकोऽपि भूत इत्लभ्युपगमे न काचिद्राधा श्यते, तथाऽसौ ग्रमा यावदण्ड सजति तावल्लोकमेव कसामोत्पादयति ,किमनया कष्टया युक्त्यसंगतया चाण्डपरिकल्पनया ?, एवमस्तिति चेत् तथा केचिदभिहितवन्तो यथा ब्रह्मणो मुखाबामणाः समजायन्त बाहुभ्यां क्षत्रिया ऊरुभ्यां वैश्याः पद्भ्यां शूद्रा इति, एतदप्ययुक्तिसंगतमेव, यतो न मुखादेः कस्यचिदुत्पत्तिर्भवन्त्युपलक्ष्यते, अथापि स्यात्तथा सति वर्णानामभेदः स्याद् , एकलादुत्वत्तेः, तथा ब्राह्मणानां कठतैत्तिरीयककलापादिकश्च भेदो न स्थाद् , एकमान्मुखादुत्पत्तेः, एवं चोपनयनादिसद्भावो न भवेद, भावे वा स्वस्रादिग्रहणापत्तिः स्याद् , एवमायनेकदोषदुष्टखादेवं लोकोत्पत्ति भ्युपगन्तव्या । ततश्च स्थितमेतत्-त एवंवादिनो लोकस्यानाद्यपर्यवसितस्योर्ध्वाधश्चतुर्दशरजुप्रमाणस्य वैशाखस्थानस्थकटिन्यस्तकरयुग्मपुरुषाकृतेरधोमुखमल्लकाकारसप्तपृथिव्यात्मकाधोलोकस्य स्थालाकारासंख्येयद्वीपसमुद्राधारमध्यलोकस्य मल्लकसमुद्गकाकारोलोकस्य धर्माधर्माकाशपुद्गलजीवात्मकस्य द्रव्यार्थतया नित्यस पर्यायापेक्षया क्षणक्षयिण उत्पादव्ययध्रौव्यापादितद्रव्यसतत्त्वस्थानादिजीवकर्मसंबन्धापादितानेकभवप्रपश्चस्याष्टविधकर्मविप्रमुक्ताऽऽत्मलोकान्तोपलक्षितस्य तत्त्वमजानानाः सन्तो मृषा वदन्तीति ॥ ९॥ इदानीमेतेषामेव देवीप्तादिवादिनामज्ञानिवं प्रसाध्य तत्फलदिदर्शयिषयाऽऽह
अमणुन्नसमुप्पायं, दुक्खमेव विजाणिया। समुप्पायमजाणंता, कहं नायंति संवरं ? ॥ १०॥ मनोऽनुकूलं मनो-शोभनमनुष्ठानं न मनोज्ञममनोज्ञम्-असदनुष्ठानं तसादुत्पादः-प्रादुर्भावो यस्य दुःखस्य सदमनोज्ञसमुत्पादम् , एवकारोवधारणे, स चैवं संबन्धनीयः-अमनोज्ञसमुत्पादमेव दुःखमित्येवं 'विजानीयात्' अवगच्छेत्प्राज्ञः, एत-18
| दुक्तं भवति-खकवासदनुष्ठानादेव दुःखस्योद्भवो भवति नान्यस्मादिति, एवं व्यवस्थितेऽपि सति अनन्तरोक्तवादिनोऽसदनुष्ठानोसूत्रकृताङ्गं
द्भवस्य दुःखस्य समुत्पादमजानानाः सन्तोऽन्यत ईश्वरादेवुःखस्योत्पादमिच्छन्ति, ते चैवमिच्छन्तः 'क' केन प्रकारेण दुःखस्य संवर ६.१ समया० शीलाझा- -दुःखप्रतिघातहेतु ज्ञास्यन्ति, निदानोच्छेदेन हि निदानिन उच्छेदो भवति, ते च निदानमेव न जानन्ति, तचाजानानाः कथं 8 उद्देशः ३ चाीय- दुःखोच्छेदाय यतिष्यन्ते ?, यलवन्तोऽपि च नैव दुःखोच्छेदनमवाप्स्यन्ति, अपि तु संसार एव जन्मजरामरणेष्टवियोगाधनेक-18 कतृत्ववात्तियुतं दुःखवाताघ्राता भूयो भूयोरहघटीन्यायेनानन्तमपि कालं संस्थास्यन्ति ॥१०॥ साम्प्रतं प्रकारान्तरेण कृतवादिमतमेवोपन्यस्यमाह॥४५॥
सुद्धे अपावए आया, इहमेगेसिमाहियं । पुणो किड्डापदोसेणं, सो तत्थ अवरज्झई ॥ ११ ॥ इह संवुडे मुणी जाए, पच्छा होइ अपावए । वियडंबु जहा भुजो, नीरयं सरयं तहा ॥ १२ ॥ 'इह' अस्मिन् कृतवादिप्रस्तावे त्रैराशिका गोशालकमतानुसारिणो येषामेकविंशतिसूत्राणि पूर्वगतत्रैराशिकमूत्रपरिपाट्या व्यव-1 स्थितानि ते एवं वदन्ति-यथाऽयमात्मा 'शुद्धो' मनुष्यभव एवं शुद्धाचारो भूला अपगताशेषमलकलङ्को मोक्षे अपापको भवति-अपगताशेपकर्मा भवतीत्यर्थः, इदम् 'एकेषां गोशालकमतानुसारिणामाख्यातं, पुनरसावात्मा शुद्धखाकर्मकखराशि-10॥४५॥ द्वयावस्थो भूखा क्रीडया प्रद्वेपेण वा स तत्र मोक्षस्थ एव 'अपराध्यति' रजसा श्लिष्यते, इदमुक्तं भवति तस्य हि स्वशास-18 नपूजामुपलभ्यान्यशासनपराभवं चोपलभ्य क्रीडोत्पद्यते-प्रमोदः संजायते, स्वशासनन्यक्कारदर्शनाच्च द्वेषः, ततोऽसौ क्रीडाद्वेपाभ्यामनुगतान्तरान्मा शनैः शनैर्निर्मलपटवदुपभुज्यमानो रजसा मलिनीक्रियते, मलीमसश्च कर्मगौरवाद्भूयः संसारेऽवतरति,
theereeeeeeeeeeeeeeeeeeesecticesktoeictioeectserce
द
298neaonoreSPORNOratraorderators
Jain Education Interational