Page Text
________________
118
श्रीआचा- चारित्रमप्युपशमश्रेण्यामौपशमिकं १ कपायक्षयोपशमात् क्षायोपशमिकं चारित्रं २ चारित्रमोहनीयक्षयात्क्षायिकं ३, ज्ञाने: सम्य० ४ राङ्गवृत्तिः तु भावसम्यग् द्विधा ज्ञातव्यं, तद्यथा-क्षायोपशमिक क्षायिकं च, तत्र चतुर्विधज्ञानावरणीयक्षयोपशमात् मत्यादि चतु
उद्देशका (शी०)
विध क्षायोपशमिकं ज्ञानं, समस्तक्षयात्क्षायिक केवलज्ञानमिति । तदेवं त्रिविधेऽपि भावसम्यक्त्वे दर्शिते सति परश्चो
दयति-यद्येवं त्रयाणामपि सम्यग्वादसम्भवे कथं दर्शनस्यैव सम्यक्त्ववादो रूढो? यदिहाध्ययने व्यावर्ण्यते, उच्यते, ॥१७६॥
तद्भावभाविवादितरयोः, तथाहि-मिथ्यादृष्टस्ते न स्तः, अत्र च सम्यक्त्वप्राधान्यख्यापनाय अन्धेतरराजकुमारद्वयन Plबालाङ्गनाद्यवबोधार्थ दृष्टान्तमाचक्षते-तद्यथा-उर्दयसेनराज्ञो वीरसेनसूरसेनकुमारद्वयं, तत्र वीरसेनोऽन्धः, स च त-12
सायोग्या गान्धर्वादिकाः कला माहितः, इतरस्त्वभ्वस्तधनुर्वेदो लोकश्लाघ्यां पदवीमगमत् , एतच्च समाकर्ण्य वीरसेनेनापि राजा विज्ञप्तो यथाऽहमपि धनुर्वेदाभ्यासं विदघे, राज्ञाऽपि तदाग्रहमवगम्यानुज्ञातः, ततोऽसौ सम्यगुपाध्यायोपदेशात् प्रज्ञातिशयादभ्यासविशेषाच शब्दवेधी समझे, तेन चारूढयौवनेन स्वभ्यस्तधनुर्वेदविज्ञानक्रियेणागणितचक्षुदर्शनसदसद्भावेन शब्दवेधित्वावष्टम्भापरबलोपस्थाने सति राजा युद्धायादेशं याचितः, तेनापि याच्यमानेन वितेरे, वीरसेनेन च शब्दानुवेधितया परानीके जम्भे, परैशावगतकुमारान्धभावैर्मूकतामालम्ब्यासौ जग्रहे, सूरसेनेन च । विदितवृतान्तेन राजानमापृच्छय निशितशरशतजालावष्टब्धपरानीकेन मोचितः । तदेवमभ्यस्तविज्ञानक्रियोऽपि चक्षुविकलत्वान्नालमभिप्रेतकार्यसिद्धये इति । एतदेव नियुक्तिकारो गाथयोपसंहर्जुमाह
॥१७६॥ कुणमाणोऽविय किरियं परिचयंतोवि सयणघणभोए।दितोऽवि दुहस्स उन जिणइ अंधो पराणीयं ॥२२०॥
कुर्वन्नपि क्रियां परित्यजन्नापे स्वजनधनभोगान् दददपि दुःखस्योरःन जयत्यन्धः परानीकमिति गाथार्थः॥ तदेवं दृष्टान्तमुपदर्य दार्टान्तिकमाहकुणमाणोऽविनिवितिं परिचयंतोऽविसयणघणभोए।दितोऽविदुहस्स उरं मिच्छट्ठिीन सिसइ उ॥२२॥
कुर्वन्नपि निवृत्तिम्-अन्यदर्शनाभिहिता, तद्यथा-पच बमाः पञ्च नियमा इत्यादिकां तथा परित्यजन्नपि स्वजनधनभोगान् पञ्चाग्नितपआदिना दददपि दुःखस्योरः मिथ्यादृष्टिर्न सिध्यति, तुरवधारणे, नैव सिध्यति, दर्शनविकलत्वाद्, अन्धकुमारवत् असमर्थः कार्यसिद्धये । यत एवं ततः किं कर्त्तव्यमित्याहI तम्हा कम्माणीयं जेउमणो दसणंमि पयइजा। सणवओ हि सफलाणि हुंति तवनाणचरणाइं॥२२२॥ | यस्मासिद्धिमार्गमूलास्पदं सम्यग्दर्शनमन्तरेण न कर्मक्षयः स्यात्, तस्मात्कारणात्कानीकं जेतुमनाः सम्य
दर्शने प्रयतेत, तस्मिंश्च सति यद्भवति तदर्शयति-दर्शनवतो हि हिः' हेतौ यस्मात्सम्यग्दर्शनिनः सफलानि भवन्ति | तपोज्ञानचरणान्यतस्तत्र यनवता भाव्यमिति गाथार्थः ॥ प्रकारान्तरेणापि सम्यग्दर्शनस्य तत्पूर्वकाणां च गुणस्थानकानां गुणमाविर्भावयितुमाहसम्मत्पत्ती सावए य विरए अणंतकम्मंसे। ईसणमोहक्खवए अवसामन्ते य उवसंते ॥ २२३ ॥ खवए य खीणमोहे जिणे अ सेढी भये असंखिजातविवरीओ कालो संखिजगुणाह सेढीए ॥ २२४ ॥ सम्यक्त्वस्योत्पत्तिः सम्यक्त्वोत्पत्तिस्तस्यां विवक्षितायामसाधेयगुणा श्रेणिर्भवेदित्युत्तरगाथार्द्धान्ते क्रियामपेक्ष्य स-1
%AC+CACARRA
ARAN
श्रीमाचाराङ्गवृत्तिः (शी०)
॥१७७॥
SCRASHUGHU+34XS*XXSHXATAA
म्बन्धो लगवितव्यः, कथमसइख्येयगुणा श्रेणिर्भवेदिति !, अत्रोच्यते, इह मिथ्यादृष्टयो देशोनकोटीकोटिकर्मस्थितिका सम्य०४ प्रन्धिकसत्त्वास्ते कर्मनिर्जरामाश्रित्य तुस्याः, धर्मप्रच्छनोत्पन्नसंज्ञास्तेभ्योऽसख्येयगुणनिर्जरकार, ततोऽपि पिपृच्छिषुः
उद्देशका सन् साधुसमीपं जिगमिषुस्तस्मादपि क्रियाविष्टः पृच्छन् , ततोऽपि धर्म प्रतिपित्सुः, अस्मादपि क्रियाविष्टः प्रतिपद्यमानः, तस्मादपि पूर्वप्रतिपन्नोऽसड्ख्येयगुणनिर्जरक इति सम्यक्त्वोत्पत्तिाख्याता, तदनन्तरं विरताविरतिं प्रतिपित्सुप्रतिपद्यमानपूर्वप्रतिपमानामुत्तरोत्तरस्यासम्स्येयगुणा निर्जरा योज्या,एवं सर्वविरतावपीति, ततोऽपि पूर्वप्रतिपन्नसर्वविरते. सकाशात् 'अणंतकम्मसे'त्ति 'पदैकदेशे पदप्रयोग' इति यथा भीमसनो भीमः सत्यभामा भामा एवमनन्तशब्दोपल-18 क्षिता अनन्तानुबन्धिनः, ते हि मोहनीयस्यांशाः-भागाः तांश्चिक्षपयिषुरसख्येयगुणनिर्जरकः, ततोऽपि क्षपकः, तस्मादपि
क्षीणानन्तानुबन्धिकषायः, एतदेव दर्शनमोहनीयत्रयेऽभिमुखक्रियारूढापवर्गत्रयमायोज्यं, ततोऽपि क्षीणसप्तकारक्षीण3 सप्तक एवोपशमश्रेण्यारूढोऽसख्येयगुणनिर्जरका, ततोऽप्युपशान्तमोहः, तस्मादपि चारित्रमोहनीयक्षपकः, ततोऽपि
क्षीणमोहः, अत्र चाभिमुखादित्रयं यथासम्भवमायोजनीयम्, अस्मादपि 'जिनो' भवस्थकेवली, तस्मादपि शैलेश्यवस्थोडसख्येयगुणनिर्जरकः । तदेवं कर्मनिर्जरायै असख्येयलोकाकाशप्रदेशप्रमाणनिष्पादितसंयमस्थानप्रचयोपात्तश्रेणिः सोत्तरोत्तरेषामसङ्ख्येयगुणा, उत्तरोत्तरप्रवर्द्धमानाध्यवसायकण्डकोपपत्तेरिति, कालस्तु तद्विपरीतोऽयोगिकेवलिन आरभ्य प्रतिलोमतया सइख्येयगुणया श्रेण्या ज्ञेयः, इदमुकं भवति-यावत्कालेन यावत्कर्मायोगिकेवली क्षपयति ताव- ॥१७७॥ न्मात्रं कर्म सयोगिकेवली सख्येयगुणेन कालेन क्षपयति एवं प्रतिलोमतया यावद्धर्म पिपृच्छिषुस्तावन्नेयमिति गाथा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001423 |
| Book Title | Acharangasutram Sutrakrutangsutram Cha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sagaranandsuri, Anandsagarsuri, Jambuvijay |
| Publisher | Motilal Banarasidas |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 764 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Conduct, agam_acharang, & agam_sutrakritang |
| File Size | 26 MB |