________________
૨૦
યોગ, અનુયોગ, મંત્રયોગ
मिच्छदिठ्ठि तसु वल्लह धूय सयल जीव सा पिययम हूय । तिणिहिं मुहिउ ए जियलोउ विनर्डिज्जंतु धरइ पमोउ ॥ मिच्छदिठ्ठि तसु वल्लह धूय सयल जीव सा पिययम हूय ॥ ताव न तसु रंडह परितोसु जाव न जीवहं कबहु सोसु ॥ जगबंधवु सामिउ उइन्नु भविय जीउ ऊघडियउं पुन्नु ।
જયશેખરસૂરિષ્કૃત ‘ત્રિભુવનદીપકપ્રબન્ધ’
હવે, આગળ જોઈએ. ચૌદમા સૈકામાં અંચલ ગચ્છના જયશેખરસૂરિ નામે મોટા જૈન ગુજરાતી કવિ થઈ ગયા; એમણે ‘ત્રિભુવનદીપક’ નામે અત્યુત્તમ ગુજરાતી રૂપકગ્રન્થિ (Allegory)ની રચના કરી છે. (એમના સંસ્કૃત ‘પ્રબોધ ચિન્તામણિ' જે પોતે જ કરેલો એ જૂની ગુજરાતી અવતાર છે.) ‘ત્રિભુવનદીપક પ્રબન્ધ'ના કાવ્યગુણ માટે કેશવલાલ ધ્રુવે કહ્યું છે કે જૈન કવિનું આ કાવ્ય ઉપાશ્રયની બહાર નીકળ્યું હોત તો પ્રેમાનંદનાં આખ્યાનોની જેમ ચૌટે ચૌટે ગવાયું હોત ! એ કાવ્યના પ્રારંભમાં સાંખ્યયોગનો સંવિલય તેમજ કાવ્યરસની ધમક જોવા સારુ કંઇક લાંબુ અવતરણ આપું છું—
તેજવંત ત્રિહ ભુવન મારિ, પરમહંસ નરવર અવધારિ;
જેહ જપતાં નિવ લાગઇ પાપ, દિનિ દિનિ વાધઇ અધિક પ્રતાપ ૧૦ બુદ્ધિમહોદધિ બહુ બલવંત, અકલ અજેઉ અનાદિ અનંત;
Jain Education International
ક્ષણિ અમરણિ, ક્ષણિ પાયાલિ, ઇચ્છાં વિલસઈ તે ત્રિહુ કાલિ. ૧૧ વાધિઉં નીઠસુ ત્રિભુવનિ માઈ, ન્હાનઉ કુંથુ શરીરિ સમાઈ;
દીપતિ દિનયર કોડિહિજિસિઉ, જિહાં જોઉ તિહાં દેષઉં તિસિઉ. ૧૨ એક ભણઈ એહ જિ અરિહંત, એહ જિ હિરે, હ્, અલખુ, અનંતુ; જિણિ જિમ જાણિઉ તિણિતિમ કહિઉં, મુનિ ઇન્દ્રિય-બલિ તે નવિ ગ્રહિઉ. ૧૩
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
