SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 272
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ४, १, ५०. ] कदिअणियोगद्दारे णयविभासणदा [ २४५ विसई कयवेंजणपज्जाए अपहाणी कयसेसपज्जाए पुव्वावर कोटीणमभावेण उप्पत्ति-विणासे मोत्तूण अवाणावलंभादो । तम्हा उजुसुदे ट्ठवणं मोत्तूण सव्वणिक्खेवा संभवंति त्ति वृत्तं । कथं ठवणणिक्खेवो णत्थि ? संकष्पवसेण अण्णस्स दव्वस्स अण्णसरूवेण परिणामाणुवलंभादो सरिसत्तणेण दव्वाणभेगत्ताणुवलंभादो । सारिच्छेण एगत्ताणन्भुवगमे कधं णाम- गणण-गंथकदीणं संभवो ? ण, तब्भाव-सारिच्छसामण्णेहि विणा वि वट्टमाणकालविसे सप्पणाए वितासि - मत्थितं पडि विरोधाभावादो । उजुसुदस्स ण गणणकदी तस्साणेयमवत्थु इदि वयणादोत्ति कुत्ते ण, पज्जवट्ठिय- इगमे अवलंबिज्जमाणे अणेयसंखाए वि वत्थुत्तुवलंभादो | सद्दादओ णामकदिं भावकदिं च इच्छंति ॥ ५० ॥ होदु भावकदी सणयाणं विसओ, तेसिं विसए दव्वादीणमभावादो । किंतु ण तेसिं विषय की जाती हैं और शेष पर्यायें अप्रधान हैं; [ किन्तु प्रस्तुत सन्मतिसूत्रसे शुद्ध ऋजुसूत्र नयकी अपेक्षा होने से ] पूर्वापर कोटियोंका अभाव होने के कारण उत्पत्ति व विनाशको छोड़कर अवस्थान पाया ही नहीं जाता । इस कारण ऋजुसूत्र में स्थापनाको छोड़कर सब निक्षेप संभव हैं, ऐसा कहा गया है। शंका - स्थापनानिक्षेप ऋजुसूत्रनयका विषय कैसे नहीं है ? - समाधान – क्योंकि, इस नयकी अपेक्षा संकल्पके वशसे एक द्रव्यका अन्य स्वरूपसे परिणमन नहीं पाया जाता, कारण कि सादृश्य रूपसे द्रव्योंके एकता नहीं पायी जाती । अतः स्थापनानिक्षेप यहां सम्भव नहीं है । ―――― शंका- - सादृश्य सामान्यसे एकताके स्वीकार न करनेपर नामकृति, गणनकृति और ग्रन्थकृतिकी सम्भावना कैसे हो सकती है ? समाधान – नहीं, क्योंकि, तद्भावसामान्य और सादृश्य सामान्यके विना भी वर्तमान काल विशेषकी विवक्षासे भी उनके अस्तित्वके प्रति कोई विरोध नहीं है । शंका - ऋजुसूत्र नयके गणनकृति सम्भव नहीं है, क्योंकि, इस नयकी दृष्टिमें ' अनेक संख्या अवस्तु है ' ऐसा वचन है ? समाधान - नहीं, क्योंकि, पर्यायार्थिक नैगमनयका अवलम्बन करनेपर अनेक संख्याके भी वस्तुपना पाया जाता है। शब्दादिक नय नामकृति और भावकृतिको स्वीकार करते हैं ॥ ५० ॥ Jain Education International शंका - भावकृति शब्दनयोंकी विषय भले ही हो, क्योंकि, उनके विषय में द्रव्यादिक कृतियोंका अभाव है । परन्तु नामकृति उनकी विषय नहीं हो सकती, क्योंकि, For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001403
Book TitleShatkhandagama Pustak 09
Original Sutra AuthorPushpadant, Bhutbali
AuthorHiralal Jain, Fulchandra Jain Shastri, Devkinandan, A N Upadhye
PublisherJain Sahityoddharak Fund Karyalay Amravati
Publication Year1949
Total Pages498
LanguagePrakrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & Karma
File Size11 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy