Atmagyan ane Sadhnapath

SR No.: 001331
Original Sutra Author: N/A
Author: Amarendravijay
Publisher: Gyanjyot Foundation Mumbai
Publication Year: 1990
Total Pages: 379
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Philosophy
File Size: 16 MB

Page 48

તૃષ્ણા બુઝાવે સો હી શાન' પ
આમ, જ્ઞાનનો ઘણો મહિમા શાસ્ત્રોમાં સર્વત્ર ગવાતો આપણે સાંભળીએ છીએ. પ્રશ્ન એ થાય છે કે જેનું આટલું બધું મહત્ત્વ જ્ઞાનીઓ આંકે છે એ જ્ઞાનશી વસ્તુ છે?
શું માત્ર પુસ્તકો વાંચી જવાં, ઘણાં આગમો કંઠે હોવાં કે એમાં ગણાવેલ પદાર્થોના ભાંગા અને ભેદ-પ્રભેદો આંગળીના વેઢે ગણાવી શકાય એવી કુશળતા પ્રાપ્ત કરી લેવી, કે વિપુલ સાહિત્યનું નવનિર્માણ કરવું – એ બધું શું જ્ઞાની થવા માટે જરૂરી છે? કે જ્ઞાની હોવા માટે બીજી જ કોઈ શરતો છે?
એક રીતે જોઈએ તો, જગતમાં આજે વિજ્ઞાન, વાણિજય કલા, તત્ત્વજ્ઞાન આદિ ભિન્ન ભિન્ન ક્ષેત્રે ઘણું જ્ઞાન ભેગું કરતી અનેક વ્યક્તિઓ આપણને જોવા મળે છે. અર્વાચીન વિજ્ઞાન માત્ર એક માખીના જ એટલા બધા પ્રકારો બતાવે છે, કે માણસ એ બધાનું – તેની ટેવો, સમૂહવ્યવસ્થાદિનું – અધ્યયન કરે તો આખી જિંદગી પૂરી થઈ જાય. અરે! ફક્ત કોબીની એકસો જાતો બતાવે છે વનસ્પતિશાસ્ત્ર. અને વિજ્ઞાનની આવી તો કેટલીય શાખા-પ્રશાખાઓ છે. તેમાંની કોઈ એકનું અધ્યયન કરવામાં જ આખી જિંદગી ખરચી નાખનારા છે આ જગતમાં! ધારો કે કોઈ વ્યક્તિએ વિશ્વનાં મોટામાં મોટાં ગ્રંથાલયોમાં ગણના પામતી ન્યૂયૉર્ક કે મૉસ્કોની લાઇબ્રેરીનાં અડધો કરોડ પુસ્તકો વાંચીને ધારી લીધાં, એમાં ભરેલું જ્ઞાન મેળવી લીધું – તો આપણે એને જ્ઞાની કહીશું? તમે કહેશો : ‘ના, એ તો ફક્ત માહિતી કહેવાય.' તેમ કોઈએ શાસ્ત્રોનું અધ્યયન કર્યું, મોટા મોટા જ્ઞાનભંડારોમાં સંગ્રહિત સકળ શાસ્ત્રોમાં પારંગતતા મેળવી, તો એણે ‘જ્ઞાન મેળવ્યું' એમ કહેશો કે ‘માહિતી મેળવી' એમ કહેશો?
૭. (i) ત્રિજ્યાશૂન્ય ૨ યજ્ઞાનું, જ્ઞાનશૂન્યા ૪ યા યિા अनयोरन्तरं ज्ञेयं, भानुखद्योतयोरिव ॥
જ્ઞાનસાર, પ્રશસ્તિ, શ્લોક ૧૧.
(ii) નાણરહિત જે શુભ ક્રિયા, ક્રિયારહિત શુભ નાણ; ‘યોગદષ્ટિસમુચ્ચય’ કહિઉં, અંતર ખજુઆ ભાણ. ખજુઆ સમી ક્રિયા કહી, નાણ ભાણ સમ જોઈ; કલિયુગ એહ પટંતરો, વિરલા બુઝઈ કોઈ.
- દ્રવ્યગુણપર્યાયનો રાસ, ગાથા ૨૪૭-૨૪૮.