Atmagyan ane Sadhnapath

SR No.: 001331
Original Sutra Author: N/A
Author: Amarendravijay
Publisher: Gyanjyot Foundation Mumbai
Publication Year: 1990
Total Pages: 379
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Philosophy
File Size: 16 MB

Page 268

અંતર્મુખતા અને સાક્ષીભાવની સાધના ૨૨૫ લેવાની હોંશ અંતરમાં રહી હોય તો સમજવું કે હજુ અંતરની ધરતી પરથી અહંના ડેરા-તંબુ સમેટવાની પ્રક્રિયા શરૂ થઈ નથી. સાધનામાં સફળતાનિષ્ફળતા, લાભ-હાનિની ગણતરી રહેતી હોય ત્યાં સુધી અહંની હાજરી છે. આત્મદર્શન પામી સમાજમાં ‘વિશિષ્ટ વ્યક્તિ” થઈ રહેવાની મહેચ્છા સાથે સાધના કરવી એ તો પોતાની જ સ્મશાનયાત્રામાં હાજર રહેવાના કોડ સેવવા જેવું છે. મુમુક્ષુએ મુક્ત થવાનું છે હુંથી જ. ગમે તે સાધનાપ્રણાલી હોય, સાધક સતત જાગૃત ન રહે તો સાધનાને જ પોતાની ઢાલ બનાવી દઈ, અહં સૂક્ષ્મ સ્વરૂપે ફુલતુંફાલતું રહે છે; ને મુમુક્ષુ ભ્રાન્તિમાં રહે છે કે હું સાધનામાં આગળ વધી રહ્યો છું–મુક્તિની નિકટ જઈ રહ્યો છું.
આવું ગોથું ન ખાઈ જવાય-સાધન જ બંધન ન થઈ જાય–તે માટે કરવું શું? શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર અનુરોધ કર્યો છે કે પ્રત્યક્ષ સદ્ગરુનો સમાગમ મેળવી, અનન્યભાવે એમને સમર્પિત રહી સાધના કરતા રહેવું એ જ એક તરણોપાય છે. કિંતુ, આજે આપણે જોઈએ છીએ કે શ્રીમદ્ભા ભક્તો ઉપર્યુક્ત વચનને રટતા રહી, મનની બારીઓ બંધ કરીને, પોતાનાં અલગ અલગ કુંડાળાં વાળી બેસી રહે છે. એ નથી પ્રત્યક્ષ સગરનો યોગ મેળવવા કશો પ્રયાસ કરતાં કે નથી એમણે બતાવેલી કસોટી
“રાગ-દ્વેષ-અજ્ઞાન એ, મુખ્ય કર્મની ગ્રંથ; થાય નિવૃત્તિ જેહથી, તે જ મોક્ષનો પંથ.”
–એ કસોટીનો પ્રયોગ કરીને પોતાની ધર્મારાધનાને સાચો વળાંક આપી શક્તા. સાધનાની નાવને અહંના સ્વચ્છંદના વિષમ વમળમાં અટવાઇ જતી બચાવવા શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર બે શરત મૂકી છે : પ્રત્યક્ષ સગુનો યોગ અને સમર્પિતભાવે સાધના. બેમાંથી એક તત્ત્વ ખૂટતું હોય ત્યાં અહં સૂક્ષ્મ સ્વરૂપે પ્રવેશ મેળવી લે એ શકયતા રહે છે. પ્રત્યક્ષ સગરના વિયોગમાં, આત્મજ્ઞા સપુરુષોનાં વચનો શ્રેયાર્થીને પથદર્શક બને છે. કિંતુ એમની અનુપસ્થિતિમાં સાધક એમનાં વચનોના આધારે–અર્થાત્ એમણે રચેલા ગ્રંથોના સહારે જ-પંથ કાપતો હોય ત્યારે એની પાસે ઉત્કટ મુમુક્ષા, તટસ્થતા, કોઈ પણ દિશાએથી આવતા સત્યને આવકારવા મન-સ્ટયની ખુલ્લી બારીઓ, વિવેકબુદ્ધિ અને આવશ્યક ચિત્તશુદ્ધિની મૂડી ન હોય તો એ વાણીનો મર્મ