________________
સવાલાખ જિનચૈત્યો અને સવા કરોડ જિનબિંબોનું નાશ કરવા માટે આ વાક્ય અમોઘ શસ્ત્ર છે. કેમકે સર્જન કરનાર સમ્રાટ સંપ્રતિ મહારાજાને આર્યસુહસ્તિસૂરિજી ગુરુભગવંતની શાતાનું રહસ્ય ‘દેવ-ગુરુ'ની કૃપા જ છે પણ મળ્યા હતા. તો અઢાર દેશમાં અમારિ-અહિંસાનું પ્રવર્તના કે પોતાની હોશિયારી નહી. કરાવનાર ગુર્જરેશ્વર કુમારપાળ મહારાજાને કલિકાલસર્વજ્ઞ જેમ દેવ-ગુરુ પસાય સુંદર વાક્ય છે. તેમ બીજાં પણ બે સુંદર હેમચંદ્રાચાર્યજી મળ્યા હતા. ક્રૂર અને ખૂંખાર મોગલ શહેનશાહ વાક્યો સમજવા જેવાં છે. ૧. વર્તમાનજોગ અને ૨, કાળધર્મ અકબરમાં જીવદયાના ભાવ પેદા કરનાર પણ જગગુરુ | ૧. વર્તમાનજોગઃ- પૂ. ગુરુ ભગવંતની શાતા પૂછ્યા હીરસૂરીશ્વરજી મહારાજ જ હતા.
બાદ ગોચરી - પાણી વહોરવા પધારવાની વિનંતી ‘ભાતજિનશાસનમાં ગુરુની ઇચ્છા વિના કોઇપણ કાર્ય પાણીનો લાભ દેજોજી' વાક્ય દ્વારા કરવાની હોય છે. (ભાત - કરી શકાતું નથી. તેથી જ ગુરુમહારાજને શાતા પૂછતાં પહેલાં પાણી = પૂ. ગુરુ ભગવંતને કય ખાવા - પીવાની તમામ ચીજ પણ તે અંગે તેમની ઇચ્છા જાણવી જરૂરી છે. માટે જ આ સૂત્રમાં - વસ્તુઓ) તે વિનંતી સાંભળીને પૂ. ગુરુભગવંત વર્તમાન સૌ પ્રથમ ઇચ્છકાર શબ્દ મૂકવામાં આવ્યો છે.
જોગ' (= તે સમયે જેવી અનુકૂળતા) કહે પણ ‘આજે' - - જો શાતા પૂછવા માટે પણ ગુરુજીની ઇચ્છા જાણવી : “અત્યારેકે ‘સાંજે' કે “કાલે' આવીશ, તેવું ક્યારેય ન બોલે જરૂરી હોય અને જો તેમની ઇચ્છા ન હોય તો શાતા પણ ના - કેમકે તે સમયે કાંઇક આકસ્મિક કાર્ય ઉપસ્થિત થાય પૂછાય પછી ગુરુજીની ઇચ્છા વિના અન્ય કાર્ય તો ન જ અથવા આયુષ્ય સાથ ન આપે, તો આપેલ વચન વ્યર્થ (ખોટું) કરાય,તે તો સુગમતાથી સમજી શકાય તેમ છે. ટૂંકમાં કહીએ ઠરવાની શક્યતા રહે અને તેથી મૃષાવાદ વિરમણ મહાવ્રતમાં તો ગુરુજીની ઇચ્છા જાણી તેને અનુરૂપ જ જીવન જીવવાનો ! દોષ લાગે. તેથી બીજી મહાવ્રત એવા તેઓ “વર્તમાન જોગ' પ્રયત્ન કરવો જોઇએ. તેમની ઇચ્છાની વિરુદ્ધ સ્વપ્રમાં પણ ન ! શબ્દનો ઉપયોગ કરતા હોય છે. થઇ જાય તેની સતત કાળજી રાખવી જોઇએ,માટે કહ્યું છે કે- - ૨. કાળધર્મ:- પૂ. ગુરુ ભગવંત જ્યારે આયુષ્યકર્મ ગુરુની ઇચ્છાનું પાલન અમૃતકુંભ સમાન છે, જ્યારે હું પૂર્ણ થાય ત્યારે ‘મરણ પામ્યા’ કે ‘મરી ગયા' તેમ ન બોલતાં ગુરુનો એકેક નિસાસો વધસ્તંભ સમાન છે. છે ‘કાળધર્મ', પામ્યા, તેમ બોલાય છે. કાળધર્મ=કાળનો ધર્મ
જ્યારે આપણે ‘સ્વામી ! શાતા છે જી ?' સવાલ પૂછીએ . છે. નવાને જૂનું કરવું. સડન, પડન, ગલન, વિધ્વંસ આદિ ત્યારે ગુરુભગવંત જવાબ આપે છે કે “દેવ-ગુરુ પસાય” પણ કાળના જ ધર્મો છે. તેમ બાળ પણ-યુવાની-વૃદ્ધાવસ્થા
- આ ‘દેવ-ગુરુ પસાય’વાક્ય એ જૈન શાસનનું . આદિ પણ કાળના ધર્મો છે. આયુષ્ય પૂર્ણ થયું એટલે કે કાળે અદભૂત વાક્ય છે. અનાદિકાળથી મજબૂત કરેલા અહંભાવ ને પોતાનો ધર્મ બજાવ્યો માટે કાળધર્મ શબ્દનો ઉપયોગ થાય છે.
સુખશાતા પૃચ્છા સાથે સમજવા જેવી કેટલી અગત્યની વાત પૌષાર્થીભાઇ – બહેનોએ પણ અવશ્ય ભાત-પાણી બોલવું. ; • સાધુભગવંત સાધુભગવંતને અને સાધ્વીજીભગવંત સાધુ
ઇચ્છકાર સૂત્ર દ્વારા વંદના સૂર્યાસ્ત સુધી કરવી જોઇએ. કે સાધ્વીજીને ‘ભાત-પાણી'ન કહે. • સૂર્યાસ્ત પછી શ્રાવક-શ્રાવિકા કે સાધુ-સાધ્વીજી ભગવંત ; • સૂર્યાસ્ત પછી ગુરુભગવંતને બે હાથ જોડીને ‘ત્રિકાલ થોભ વંદન ન કરે.
વંદના' કહેવાય. “સૂર્યાસ્તની આસપાસ વંદન કરતી વેળાએ શ્રાવક- સાધુભગવંત અરસપરસ અને સાધ્વીજીભગવંત શ્રાવિકાએ ‘ભાત-પાણી' અવશ્ય બોલવું... કેમકે તે
અરસપરસ ત્રિકાલ વંદના” નહિ પણ મયૂએણ વંદામિ' સમયે અથવા રાત્રિ સમયે શરીર અસ્વસ્થ થતાં અનિવાર્ય
બોલે. સંજોગોમાં અણાહારી ઔષધ કે ડૉક્ટર આદિના તપાસ
સૂર્યાસ્ત પછી અમૂક સમય સુધી ગુરુવંદન કરવાનો ઉપચાર જરૂર પડે તો તે પણ ‘ભાત-પાણી'ની પૃચ્છામાં
વ્યવહાર જોવા મળે છે. આવી જાય છે.
[૫૩
Jain Education International
For Private & Personale
www.jainelibrary.org