________________
તુલનાત્મક દાર્શનિક ટિપ્પણ
४४१
हमिति । परो ब्रूयात् नाहं ब्रवीमि नव तन्त्राणि तवेति अपि तु नवाभ्यस्तं हि ते तन्त्रमिति । भिषग् ब्रूयात् न मया नवाभ्यस्तं तन्त्रम्, अनेकधा अभ्यस्तं मया तन्त्रम् इति एतद् वाक्छलम् । सामान्यछलं नाम यथा व्याधिप्रशमनायौषधमित्युक्ते परो ब्रूयात् सत् सत् प्रशमनायेति भवानाह । सन् हि रोगः सदौषधम् । यदि च सत् सत् प्रशमनाय भवति सन् हि कासः सन् क्षयः । सत्सामान्यात् कासस्ते क्षयप्रशमनाय भविष्यति इति । य२संहिता, पृ. २६६
――
---
नव इति चतुर्विधम् नवः, नव, न वः, न व इति । यथा कश्चिदाह यो मया परिहितः स नवकम्बलः । अत्र दूषणं वदेत् परिहितं तदेकमेव वस्त्रं कथं नवेति । अत्र प्रतिवदेत् तथा च नवः कम्बलः न तु नवेति । अत्र दूषयेत् नवलोमनिर्मितत्वान्नव इत्युक्ते प्रतिवादी वदेत् लोमानि कथं नव लोमानि इत्युच्यते ।
-
Jain Education International
――
―
―
➖➖
▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪
अत्राह
भवतः
नव इति मया पूर्वमुक्तं न तु नव संख्या । अत्र दूषणम् - तद्वस्त्रं युष्माकमेवेति ज्ञातं कस्मादेतन्न वः कथ्यते । अत्रोत्तरम् - मया नव इत्युक्तं किन्तु न व इति नोक्तम् । अत्र दूषणम् कायं कम्बलो वस्त इति प्रत्यक्षमेतत् । कथमुच्यते न वः कम्बलः । अयं हेत्वाभास इत्युच्यते वाक्छलं च ।
―
यद् भवता
मया नव इत्युक्तं
कथं नवः ?
तत्त्वतोऽपरिमितानि
――――
For Private & Personal Use Only
WITT
wwwww
तत्त्वतः
अपरं च वाक्छलम् यथा गिरिर्दह्यते इत्युक्ते दूषणम् - तृणतरवो दह्यन्ते कथं गिरिर्दह्यत इत्युक्तम् ? एतद् वाक्छलमित्युच्यते ।
अपि च छलं द्विविधम् पूर्ववत् सामान्यं च । यथा संस्कृता धर्माः शून्याः शान्ता आकाशवदित्युक्ते दूषणम् - यद्येवं उभयोरपि शून्यत्वमभावश्च तदा निःस्वभावा धर्मा आकाशतुल्या इति सामान्यच्छलम् ।
का तावदुत्पत्तिरिति ? अत्रोच्यते सत उत्पत्तिरिति । यथा मृदो
―
-
www.jainelibrary.org
