________________
દસમ પ્રકરણ
દશવૈકાલિકચૂર્ણિ (અગસ્ત્યસિંહકૃત)
આ ચૂર્ણિ` જિનદાસગણિની કહેવામાં આવતી દશવૈકાલિકચૂર્ણિથી ભિન્ન છે. આના લેખક છે વજસ્વામીની શાખા–પરંપરાના એક સ્થવિર શ્રી અગસ્ત્યસિંહ.આ પ્રાકૃતમાં છે. ભાષા સરળ તથા શૈલી સુગમ છે. આની વ્યાખ્યાનશૈલીના કેટલાક નમૂના અહીં પ્રસ્તુત કરવા અપ્રાસંગિક નહિ ગણાય. આદિ, મધ્ય અને અન્ય મંગલની ઉપયોગિતા બતાવતાં ચૂર્ણિકાર કહે છે :
आदिमंगलेण आरम्भप्पभिति णिव्विसाया सत्थं पडिवज्जंति, मज्झमंगलेण अव्वासंगेण पारं गच्छंति, अवसाणमंगलेण सिस्सपसिस्ससंताणे पडिवाएंति । इमं पुण सत्थं संसारविच्छेयकरं ति सव्वमेव मंगलं तहावि विसेसो दरिसिज्जति-आदि માતૃમિદ્દ ‘ધો મંગલમુછ્યું' (અધ્ય૦ ૧, ગા૦ ૧) ધતિ સંસારે પડમાળમિતિ धम्मो, एतं च परमं समस्सासकारणं ति मंगलं । मज्झे धम्मत्थकामपढमसुत्तं ‘બાળવંસળસંપĪ સંક્રમે ય તવે ચં'(અધ્ય૦ ૬, ગા૦ ૧), વં સો સેવ થો વિભિન્નતિ, યથા—‘સમ્યÁનજ્ઞાનવારિત્રાણિ મોક્ષમાર્ગ:' (તત્ત્વા૦ અ૦ ૧-૧) इति । अवसाणे आदिमज्झदिट्ठविसेसियस्स फलं दरिसिज्जति 'छिंदित्तु जातीमरणस्स બંધમાં વૃત્તિ મિલ્લૂ અપુળાનાં ગતિ' (અધ્ય૦ ૧૦, ગા૦ ૨૧), વં સત્સં સનું સત્યં તિા —ર
1
દશકાલિક, દશવૈકાલિક અથવા દશવૈતાલિકની વ્યુત્પત્તિ બતાવતાં કહેવામાં આવ્યું છે :
'दशकं अज्झयणाणं कालियं निस्तेण विहिणा ककारलोपे कृते दसकालियं । अहवा वेकालियं, मंगलत्थं पुव्वण्हे सत्थारंभो भवति, भगवया पुण
૧. પ્રસ્તુત ચૂર્ણિની હસ્તલિખિત પ્રત મુનિ શ્રી પુણ્યવિજયજીની કૃપાથી પ્રાપ્ત થઈ, આથી લેખક મુનિ શ્રીના અત્યંત આભારી છે. આ પ્રત જેસલમેર જ્ઞાનભંડારમાંથી પ્રાપ્ત પ્રાચીન પ્રતની પ્રતિલિપિ છે. આ ચૂર્ણિ આગમપ્રભાકર મુનિશ્રી પુણ્યવિજયજી દ્વારા જ સંપાદિત થઈ પ્રાકૃત ટેક્ષ્ટ સોસાયટી, અમદાવાદ દ્વારા પ્રકાશિત થઈ છે – ગુજ. અનુવાદક.
-
૨. પૃ. ૨.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
