________________
જીવાજીવાભિગમ
પ૯ ગામ વગેરેનાં નામો – ગ્રામ, નગર, નિગમ (જયાં ઘણાં વણિકો રહેતા હોય), ખેટ (જની ચારે બાજુ માટીનો કિલ્લો બનેલો હોય), કબૂટ (ચારે બાજુથી પર્વત વડે ઘેરાયેલ હોય), મબ (જેની ચારે બાજુ પાંચ કોશ સુધી કોઈ ગામ ન હોય), પટ્ટ (જયાં વિવિધ દેશોમાંથી માલ આવતો હોય), દ્રોણમુખ (જ્યાં મોટા ભાગે જલમાર્ગ દ્વારા અવરજવર થતી હોય), આકર (જ્યાં લોઢા વગેરેની ખાણો હોય), આશ્રમ, સંબાધ (જ્યાં યાત્રા માટે ઘણાબધા લોકો આવતા હોય), રાજધાની, સંનિવેશ (જ્યાં સાર્થો આવીને ઊતરતા હોય).
રાજા વગેરેનાં નામો – રાજા, યુવરાજ, ઈશ્વર (અણિમા વગેરે આઠ ઐશ્વર્યો વડે સંપન્ન), તલવર (નગરરક્ષક, કોટવાળ), માડંબિય (મડંબનો નાયક), કૌટુંબિક (અનેક કુટુંબોનો આશ્રયદાતા રાજસેવક), ઈભ્ય (પ્રચૂર ધનનો સ્વામી), શ્રેષ્ઠી (જેના મસ્તક ઉપર દેવતાની મૂર્તિ સહિત સુવર્ણપટ્ટ બાંધવામાં આવ્યો હોય), સેનાપતિ, સાર્થવાહ (સાર્થનો નાયક").
દાસોના પ્રકાર – દાસ (આમરણ દાસ), bષ્ય (જને કોઈ કામ માટે મોકલી શકાય), શિષ્ય, ભૂતક (જે પગાર લઈ કામ કરતો હોય), ભાઈલ્લગ (ભાગીદાર),
૭-ગોરસ, ૮-જૂસ, ૯-ભક્ષ્ય (ખંડખાદ્ય), ૧૦. ગુડપમ્પટિકા, ૧૧-મૂલફલ, ૧૨-હરીતક, ૧૩-શાક, ૧૪-રસાલુ, ૧૫-સુરાપાન, ૧૬-પાનીય, ૧૭-પાનક, ૧૮-છાસથી છૂટકારેલું
શાક. ૧. બૃહત્કલ્પભાષ્યવૃત્તિ (૧-૧૦૯૪) માં ઉત્તાનમલ્લકાકાર, અવાકુખ મલ્લકાકાર,
સમ્પટમલ્લકાકાર, ખંડમલ્લકાકાર વગેરે અનેક પ્રકારના ગામો બતાવવામાં આવ્યા છે. ૨. જુઓ – જગદીશચન્દ્ર જૈન, જૈન આગમગ્રંથો કી મહત્ત્વપૂર્ણ શબ્દ-સૂચિયાં, નાગરીપ્રચારિણી
પત્રિકા, વર્ષ ૧૯, ૩-૪, સંવત ૨૦૧૧, પૃ. ૨૯૫ વગેરે. ૩. સતુષ્ટનરપત સૌfપટ્ટાનંdશરીવશુધિરી, જંબૂદીપપ્રજ્ઞપ્તિ ટીકા, પૃ. ૧૨૨. ૪. સાર્થવાહનાં લક્ષણો :
गणिमं धरिमं भेज्जं पारिच्छं चेव दव्वजायं तु । घेत्तूण लाभत्थं वच्चई जो अन्नदेसं तु । निवबहुमओ पसिद्धो दीणाणाहाणवच्छलो पंथे । સો સત્થવાદના ધો તોા સમુદ્ગ છે - ટીકા, પૃ. ૨૭૯ અ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
