________________
રાજપ્રશ્નીય
४८ ધૂપદાની લઈ તું દેવમંદિરમાં દર્શન માટે જઈ રહ્યો છે અને એટલામાં કોઈ પાયખાને બેઠેલો પુરુષ તને બોલાવે કે સ્વામી ! થોડી વાર માટે અહીં આવી બેસો. તો તું એની વાત સાંભળીશ ?
પએસી – નહિ, હું એવી વાત ક્યારેય નહિ સાંભળું, એક ક્ષણ માટે પણ હું પાયખાનામાં નહિ જાઉં.
કેશી – એવી જ રીતે સ્વર્ગમાં ઉત્પન્ન થયેલો દેવ ઈચ્છા હોવા છતાં પણ મનુષ્યલોકમાં નથી આવી શકતો, કેમ કે તે સ્વર્ગના કામ-ભોગોનો ત્યાગ કરવા ઈચ્છતો નથી. આથી જીવ અને શરીર જુદાં છે (૧૬૬-૧૭૦). બીજી યુક્તિ :
(ક) પીએસી - મારા પક્ષના સમર્થનમાં હું એક વધુ ઉદાહરણ આપું. કલ્પના કરો કે નગરનો કોટવાળ કોઈ ચોરને પકડીને મારી પાસે લઈ આવ્યો. મેં તેને જીવિત અવસ્થામાં જ લોઢાની કોઠીમાં નાખી ઉપરથી ઢાંકણું બંધ કરી દીધું. પછી તેને લોઢા અને સીસાથી સીલ કરીને ત્યાં વિશ્વાસુ સૈનિકોની ચોકી મૂકી. કેટલાક સમય પછી મેં કોઠી ખોલાવીને જોયું. તેમાં ક્યાંય કોઈ છિદ્ર વગેરે હતું નહિ કે જેનાથી જીવ બહાર નીકળી જઈ શકે, છતાં પણ પેલો પુરુષ મરી ગયો હતો. તેનાથી સિદ્ધ થાય છે કે જીવ અને શરીર બંને એક છે.
કેશી – કલ્પના કર કે કોઈ છિદ્રરહિત કૂટાગારશાળામાં પ્રવેશ કરી કોઈ પુરુષ બારણાં બરાબર સારી રીતે બંધ કરી, અંદર બેસી જોરજોરપૂર્વક ભેરી વગાડે તો શું બહારથી તેનો અવાજ સાંભળી શકીશ ?
પએસી – હા, સાંભળી શકીશ.
કેશી – તો જો, જેવી રીતે છિદ્રરહિત મકાનમાંથી અવાજ બહાર નીકળી શકે છે, તેવી જ રીતે પૃથ્વી, શિલા અને પર્વતને ભેદીને જીવ બહાર આવી શકે છે. આથી સિદ્ધ થાય છે કે જીવ અને શરીર જુદાં છે.
(ખ) પએસી – હું એક વધુ ઉદાહરણ આપું. માની લો કે કોઈ ચોરને મારીને તેને લોઢાની કોઠીમાં પૂરી દીધો અને તેની ઉપર સારી રીતે ઢાંકણ ઢાંકી વિશ્વાસુ સૈનિકોની ચોકી મૂકી. કેટલાક દિવસ વીત્યા પછી મેં જોયું તો મૃતકના શરીરમાં કૃમિકીડા પડી ગયા હતા. લોઢાની કોઠીમાં કોઈ છિદ્ર ન હોવા છતાં પણ આ કૃમિ-કીડા ક્યાંથી પ્રવેશી ગયા? એનાથી જણાઈ આવે છે કે જીવ અને શરીર જુદાં નથી.
કેશી – પએસી ! તે ક્યારેય લોઢું ફૂક્યું છે કે તેને ફૂંકાતું જોયું છે ? પએસી – હા ભંતે ! મેં જોયું છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
