Page Text
________________
વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞપ્તિ
૨૪૫ આવ્યું છે કે કાલિક શ્રુતનો વિચ્છેદ ક્યારે થયો અને દૃષ્ટિવાદનો વિચ્છેદ ક્યારે થયો. સાથે સાથે એ પણ બતાવવામાં આવ્યું છે કે ભગવાન વર્ધમાન–મહાવીરનું તીર્થ કેટલા સમય સુધી ચાલશે. ઉગ્રકુલ, ભોગકુલ, રાજન્યકુલ, ઈક્વાકુકુલ, જ્ઞાતકુલ અને કૌરવકુલની વ્યક્તિઓ આ ધર્મમાં પ્રવેશ કરે છે તથા તેમાંથી કેટલાક મુક્તિ પણ પ્રાપ્ત કરે છે. અહીં ક્ષત્રિયોના માત્ર છ કુળોનો જ નિર્દેશ છે. આથી એમ જણાય છે કે આ છ કુળો તે સમયે વિશેષ ઉત્કૃષ્ટ ગણાતા હશે. નવમા ઉદ્દેશકમાં ચારણ મુનિઓની ચર્ચા છે. ચારણ મુનિઓ બે પ્રકારના છે : વિદ્યાચારણ અને જંઘાચારણ. ઉગ્ર તપથી પ્રાપ્ત થનારી આકાશગામિની વિદ્યાનું નામ વિદ્યાચારણલબ્ધિ છે. જંઘાચારણ પણ એક પ્રકારની લબ્ધિ છે જે તેવા જ પ્રકારના તપથી પ્રાપ્ત થાય છે. આ લબ્ધિઓ મેળવેલા મુનિઓ આકાશમાં ઊડીને ઘણે દૂર સુધી જઈ શકે છે. દસમા ઉદ્દેશકમાં એમ બતાવવામાં આવ્યું છે કે કેટલાક જીવોનું આયુષ્ય આઘાતજનક વિજ્ઞથી તૂટી જાય છે જ્યારે કેટલાકનું આ પ્રકારના વિપ્નો આવવા છતાં પણ તૂટતું નથી.
એકવીસમા, બાવીસમા અને ત્રેવીસમા શતકમાં વિવિધ પ્રકારની વનસ્પતિઓ અને વૃક્ષો વિશે ચર્ચા છે.
ચોવીસમા શતકમાં ચોવીસ ઉદ્દેશકો છે. તે બધામાં ઉપપાત, પરિમાણ, સંઘયણ, ઊંચાઈ, સંસ્થાન, વેશ્યા, દષ્ટિ, જ્ઞાન, અજ્ઞાન, યોગ, ઉપયોગ, સંજ્ઞા, કષાય, ઇન્દ્રિય, સમુઘાત, વેદના, વેદ, આયુષ્ય, અધ્યવસાય, અનુબંધ અને કાલસંવેદ્ય પદો દ્વારા સમસ્ત પ્રકારના જીવોનો વિચાર કરવામાં આવ્યો છે.
પચીસમા શતકમાં લેશ્યા, દ્રવ્ય, સંસ્થાન, યુગ્મ, પર્યવ, નિગ્રંથ, શ્રમણ, ઓઘ, ભવ્ય, અભવ્ય, સમ્યસ્વી અને મિથ્યાત્વી નામક બાર ઉદ્દેશકો છે. તે બધામાં પણ જીવોનાં વિવિધ સ્વરૂપ વિષયક ચર્ચા છે. નિગ્રંથ નામે છઠ્ઠા ઉદ્દેશકમાં નીચેના ૩૬ પદો દ્વારા નિગ્રંથોના વિષયમાં વિચાર કરવામાં આવ્યો છે : ૧. પ્રજ્ઞાપના, ૨. વેદ, ૩. રાગ, ૪. કલ્પ, ૫. ચારિત્ર, ૬. પ્રતિસેવના, ૭. જ્ઞાન, ૮. તીર્થ, ૯. લિંગ, ૧૦. શરીર, ૧૧. ક્ષેત્ર, ૧૨. કાળ, ૧૩. ગતિ, ૧૪. સંયમ, ૧૫. નિકર્ષ-નિગાસ અથવા સંનિગાસ-સંનિકર્ષ, ૧૬. યોગ, ૧૭. ઉપયોગ, ૧૮. કષાય, ૧૯. વેશ્યા, ૨૦. પરિણામ, ૨૧. બંધ, ૨૨. વેદન, ૨૩. ઉદીરણા, ૨૪. ઉપસંપદાહાનિ, ૨૫. સંજ્ઞા, ૨૬. આહાર, ૨૭. ભવ, ૨૮. આકર્ષ, ૨૯. કાલ, ૩૦. અંતર, ૩૧. સમુદ્રઘાત, ૩૨. ક્ષેત્ર, ૩૩. સ્પર્શના, ૩૪. ભાવ, ૩૫. પરિમાણ અને ૩૬. અલ્પબદુત્વ. અહીં નિગ્રંથોના પુલાક, બકુશ, કુશીલ, નિગ્રંથ અને સ્નાતક એવા પાંચ ભેદ આપી પ્રત્યેક ભેદનો ઉપર્યુક્ત ૩૬ પદો દ્વારા વિચાર કરવામાં આવ્યો છે. અહીં એમ બતાવવામાં આવ્યું છે કે બકુશ અને કુશીલ કોઈ અપેક્ષાએ જિનકલ્પી પણ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001311 |
| Book Title | Anga Agam Jain History Series 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bechardas Doshi |
| Publisher | 108 jain Tirth Darshan Trust |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 384 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, History, & agam_related_other_literature |
| File Size | 21 MB |