________________
અંગ ગ્રંથોનો બાહ્ય પરિચય
આ રીતે બંને પરંપરાઓમાં અંગોના જે નામો બતાવવામાં આવ્યા છે તેમાં કોઈ ખાસ અંતર દેખાતું નથી. સચેલક પરંપરાનાં સમવાયાંગ, નંદિસૂત્ર અને પાક્ષિકસૂત્રમાં અંગોના જે નામો આવ્યાં છે તેમનો ઉલ્લેખ કર્યા પછી બંને પરંપરાઓના ગ્રંથોમાં પ્રસિદ્ધ આ બધા નામોમાં જે કંઈ પરિવર્તન થયું છે તેની ચર્ચા કરવામાં આવશે. સમવાયાંગ વગેરેમાં આ નામો આ પ્રમાણે છે – ૧. સમવાયાંગ ૨. નંદિસૂત્ર ૩. પાકિસૂત્ર ૪. તત્ત્વાર્થભાષ્ય
(પ્રાકૃત) (પ્રાકૃત) (પ્રાકૃત) (સંસ્કૃત) ૧. આયારે આયારો આયારા
આચાર: ૨. સૂયગડે સૂયગડો સૂયગડો
સૂત્રકૃતમ્ ૩. ઠાણે ઠાણું ઠાણું
સ્થાનમ્ ૪. સમવાએ, સમવાઓ,
સમવાએ,
સમવાય: સમાએ સમાએ
સમાએ ૫. વિવાહપત્તી વિવાહપન્નત્તી વિનાહપત્તી વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞપ્તિ - વિવાહ વિવાહ
વિવાહ ૬. ણાયામ- ણાયાધમ્મ
ણાયાધમ્મુ
જ્ઞાતધર્મકથા કહાઓ કહાઓ
કહાઓ ૭. ઉવાસગદસાઓ ઉવાસગદાસાઓ ઉવાસગાંસાઓ ઉપાસકાધ્યયનદશા ૮. અન્તગડદસાઓ અન્તગડદસાઓ અન્તગડદસાઓ અત્તકૃદશા ૯. અણુત્તરોવવાય અણુત્તરોવવાય- અણુત્તરોવવાઇય- અનુત્તરોપપાતિક- દસાઓ દસાઓ દસાઓ
દશા ૧૦. પણહાવાગરણાઈ પહાવાગરણાઈ પહાવાગરણાઈં પ્રશ્નવ્યાકરણમ્ ૧૧. વિવાગસુએ વિવાગસુએ વિવાગસુએ વિપાકશ્રુતમ્ ૧૨. દિઢિવાએ દિઢિવાઓ દિઢિવાઓ દૃષ્ટિપાત
આ નામોમાં કોઈ ખાસ તફાવત નથી. જે થોડો ભેદ નજરે પડે છે તે માત્ર વિભક્તિના પ્રત્યય અથવા એકવચન-બહુવચનનો છે.
પંચમ અંગનું સંસ્કૃત નામ વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞપ્તિ છે. તે જોતાં તેનું પ્રાકૃત નામ વિયાહપત્તિ થવું જોઈએ, જ્યારે સર્વત્ર મોટા ભાગે વિવાહપન્નત્તિ રૂપ જ જોવા મળે છે. પ્રતિલિપિ-લેખકોની અસાવધાની કે અર્થના અજ્ઞાનને કારણે જ આમ થયું હોય તેમ લાગે છે. અતિ પ્રાચીન ગ્રંથોમાં વિયાહપન્નત્તિ રૂપ મળે પણ છે કે જે વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞપ્તિનું શુદ્ધ પ્રાકૃત રૂપ છે.
સંસ્કૃત જ્ઞાતધર્મકથા કે પ્રાકૃત નાયાધમ્મકહા અથવા ણાયાધમ્મકહામાં કોઈ અંતર નથી. “જ્ઞાત'નું પ્રાકૃતમાં “ના” થાય છે અને સમાસમાં “ઢીર્ધદ્દસ્વી મિથો વૃત્તી' (૮.૧૪હેમપ્રા. વ્યા) આ નિયમ દ્વારા “નાય'ના હૃસ્વ “'નો દીર્ઘ “મા” થવાથી “નાયા' થઈ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
