________________
તેટલા વખતમાં અઢાર વખત જન્મ અને અઢાર તેવી હોય, વ્યસનોથી મુક્તિ હોય, સત્સંગનો વખત મરે - કંદમૂળ વગેરેમાં આવા જીવો કેવળી યોગ હોય, સાચા ધર્મનું શ્રવણ મળ્યું હોય... ભગવાને જોયા છે.) આપણે વીતાવ્યો. તેમાંથી વગેરે, વગેરે પરમાર્થને અનુકૂળ એવા યોગ બહાર નીકળીને ઘણા ભવો વનસ્પતિકાય, મળ્યા હોય તોજ પરમપદની પ્રાપ્તિ માટેના પૃથ્વીકાય વગેરે એકેન્દ્રિયમાં વીતાવ્યા. તેમાંથી પ્રયત્નો થઈ શકે. આટલું બધું મળ્યું હોય છતાં અમુક ચોક્કસ સમય માટે બસ પર્યાય (હાલી એ ધર્મ પર શ્રદ્ધા ન કરે અને તે પ્રમાણે ચાલી શકે તેવા જીવો) મળી. આ દશામાં નાની આચરણ ન કરે તો એણે મળેલો મનુષ્યભવ જીવાતથી લઈને પશુપક્ષી અને મનુષ્યભવ તથા અને આ બધી અનુકૂળતા એળે ખોઈ - નર્ક અને સ્વર્ગ પણ મળ્યાં. મનુષ્યભવ તો મનુષ્યભવને સાર્થક ન કર્યો. આવો જીવ પોતે જ વધારેમાં વધારે ૪૮ ભવ જ મળે. આ ભવમાં પોતાને માટે ધિક્કારની લાગણી અનુભવે. આવા જ આત્મા પોતે પરમાત્મા બની શકે તેવી શક્તિ યોગો એક વખત હાથમાંથી ગયા તો આવતાં અને સંયોગો પ્રાપ્ત કરી શકે છે. આવી શક્તિ અબજો – અબજો – અબજો વર્ષો સુધી આવો અને અનુકૂળ સંયોગો તો ૪૮માંથી ૨-૩-૪ કે યોગ નહિ મળે અને ત્યારે એમ થશે કે હીરો પાંચ ભવમાં જ પ્રાપ્ત થઈ શકે કારણ કે ધોધે જઈ આવ્યો અને ડેલીએ હાથ દઈને પાછો. ભોગભૂમિના મનુષ્યોને આ સંયોગો નથી મળતા. આવ્યો!' વળી કર્મભૂમિના મનુષ્યોમાં પણ અનાર્યખંડના તો હવે જોઈએ કે દુર્લભ એવો મનુષ્યદેહ મનુષ્યોને આવા સંયોગો મળતા નથી - ફક્ત મળ્યા પછી અને પરમાર્થને અનુકૂળ એવા યોગો આર્યખંડના મનુષ્યોને જ - તે પણ ૪ થા અને ઠીક ઠીક પ્રમાણમાં મળ્યા પછી આ મનુષ્યભવને પાંચમા કાળમાંજ. આપણે ત્યાં હાલમાં પાંચમો સાર્થક શી રીતે કરી શકાય? આ વિચારતા કાળ ચાલે છે જે મહાવીર સ્વામીના નિર્વાણ બાદ પહેલાં એ જાણી લઈએ કે મનુષ્યભવમાં એવું ત્રણ વર્ષ, આઠ માસ અને ૧૫ દિવસે શરૂ થયો તે શું છે કે જે બીજા ભવોમાં નથી મળતું. મોક્ષે અને જે શરૂ થયાથી ૨૧૦૦૦ વર્ષ ચાલશે. જે કોઈ જીવ જાય અર્થાત્ પરમાત્મપદ પ્રાપ્ત કરે ચોવીસ તીર્થકરો ચોથા કાળમાં થઈ ગયા. તે ફક્ત મનુષ્યભવમાંથી જ કરી શકાય એવો
વાત આટલેથી અટકતી નથી. ઉપર કહ્યા વિશ્વનો નિયમ છે; અરે, મોક્ષની વાત જવા. તેવાં બે-ચાર ભવમાં પણ આત્મા-પરમાત્માની દઈએ - મોક્ષની સીડીનાં ચોદ પગથિયાં અર્થાત્ પરમપદની વાતો જાણી અમલમાં કોણ (ગુણસ્થાન) ભગવાને કહ્યાં છે તેમાંનાં સાત મૂકી શકે? – તો જેને જ્ઞાનનો ઠીક ઠીક પગથિયાં અત્યારે આ ભરતક્ષેત્રમાં (અત્યારની ઉઘાડ મળ્યો હોય, ઉત્તમ કુળમાં (ધર્મ કરવાની આખી દુનિયા) પંચમકાળમાં પણ મનુષ્યભવમાં અનુકૂળતા મળે તે ઉત્તમ કુળ) જન્મ થયો હોય, ચઢી શકાય છે, જ્યારે સંજ્ઞી (મનવાળાં) પશુદીર્ઘ આયુષ્ય હોય, નીરોગી શરીર હોય, પંખી, નારકીઓ અને સ્વર્ગના દેવો એ ચાર પરિવારની અનુકૂળતા હોય, આર્થિક અનુકૂળતા પગથિયાંથી વધારે ચડી શકતા નથી (અપવાદરૂપ હોય, અનુકૂળ દેશ હોય, આજીવિકા ધર્મને પોષે અમુક સમુદ્રમાંના જલચર જીવો પાંચમા પગથી આ,
રજતજયંતી વર્ષ : ૨૫
તીર્થ-સૌરભ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org