________________
(જીવન-વિજ્ઞાન ) શાસ્ત્રોનો સાર છે. આ સત્ય સમજાવવા માટે જ અનેક પ્રકારે શાસ્ત્રોમાં વિસ્તારથી કથન કરેલ છે. (શ્રી ઈબ્દોપદેશ -
ગાથા ૫૦) - સિદ્ધાંત નિશ્ચય સાધના એકરૂપ છે, તેમાં ફેરફાર નથી. પ્રાણ : પ્રાણોને ધારણ કરે તેને પ્રાણી કહે છે. મનુષ્ય અને મોટા પ્રાણીઓના દસ પ્રાણ આ પ્રમાણે છે : ૫ ઇન્દ્રિયો ૩ બળ : મન, વચન અને શરીર ૧ આયુષ્ય ૧ શ્વાસોચ્છવાસ દ્રવ્યપ્રાણ ધારણ કરવાની ક્રિયાને જન્મ કહે છે અને તે છોડવાની ક્રિયાને મરણ કહે છે. ' સમયનું માપ - શાસ્ત્રોકત અને અર્વાચીન અસંખ્યાત સમય = ૧ આવલિ અને અસંખ્યાત આવલિ = ૧ સેકન્ડ.
જ્યાં આત્મપ્રદેશો સિવાય કાંઈ છે જ નહીં અને અનંત જ્ઞાનઆનંદ આદિ અનંત ચતુષ્ટયનો ભોગવટો છે તે સિદ્ધપદ
કહેવાય છે. • વીતરાગદર્શન મુજબ માનવજીવનમાં સમ્યગુદર્શન પ્રાપ્ત
થવાની યોગ્યતા ૮ વર્ષની ઉંમર પછી પ્રગટે છે. • ગારવના ત્રણ પ્રકાર છે : શાતા, રસ અને ઋદ્ધિ
- 4 - ૮૦
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
