________________
{ જીવત-વિજ્ઞાન ૪. જે કરતાં કરતાં ચિત્ત ધ્યાનદશા તરફ વળી જાય. • પોતાના સ્વરૂપમાં આચરણ કરવું તેને સ્વરૂપાચરણ ચારિત્ર
કહેવાય છે. પોતાના બ્રહ્મસ્વરૂપી આત્મામાં લીન થઈ જવું તેનું નામ નિશ્ચય બ્રહ્મચર્ય છે. સરંભ, સમારંભ અને આરંભ - આ ત્રણનું સ્વરૂપ શાસ્ત્રમાં નીચે પ્રમાણે કહ્યું છે : ૧. સરંભ : મનમાં કોઈ પ્રકારનો સંકલ્પ કરવો તે. ૨. સમારંભ : સંકલ્પને સાકાર કરવા માટે સામગ્રી ભેગી
કરવી તે. ૩. આરંભ : કરેલા નિર્ણયને અમલમાં મૂકવો તે. સામાયિકનો પરમાર્થ દૃષ્ટિથી અર્થ સમતાભાવમાં રહેવાનો અભ્યાસ કરવો તે છે. ભક્તિ એટલે પરમાત્મા, સદ્ગુરુ અને સત્શાસ્ત્રની સાચી ઓળખાણ કરવી અને તેમનો નિશ્ચય–આશ્રય કરીને, નવધા ભક્તિ (શ્રવણ, કીર્તન, ચિંતવન, વંદન, સેવન, ધ્યાન, લઘુતા, સમતા અને એકતા) દ્વારા પોતાના અહંભાવનો નાશ કરી, પરમવિનયને પ્રાપ્ત થવું તે. વૈરાગ્ય એટલે જગતના સર્વ પદાર્થોમાં અનાસક્તિનો ભાવ. વિવેકજ્ઞાન એટલે જડ-ચેતન, દેહ-આત્મા, પાપ-પુણ્ય, આશ્રવસંવર, બંધ-નિર્જરા આદિ પ્રયોજનભૂત તત્ત્વોને ગુરુગમ દ્વારા જેવાં છે તેવાં જાણવા, સમજવાં, વિચારવાં અને અભ્યાસવાં.
J-૬૨,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
