________________
જીવત-વિજ્ઞાત
ગણી શકાય. ઉદારમતવાદીપણું, એ અનેકાંતવાદી હોવાની અનિવાર્ય પૂર્વશરત છે.
સાચી અનેકાંતદૃષ્ટિવાળો મનુષ્ય કેવો હોય? તેનો જવાબ એમ છે કે, પોતાના દુશ્મનના વિચારોને પણ સમતાપૂર્વક અને ધીરજથી સાંભળીને તેમાં રહેલું સત્ય અંગીકાર કરવાની જેનામાં ક્ષમતા હોય તેને સાચો અનેકાંતનો ઉપાસક ગણી શકાય.
સમજ્યા વગરનો ધર્મ કરે તો અલ્પ સામાન્ય પુણ્ય બંધાય, પરંતુ ધર્મને નામે અધર્મ કરે તો ઘણું પાપ લાગે છે (માયાચાર, લોભ અને અયોગ્ય-અશિષ્ટ વર્તનને લીધે).
જેઓ આત્મદૃષ્ટિવાળા છે તેઓ પ્રબુદ્ધ અને પ્રજ્ઞાવાન છે અને જેઓ દેહાત્મબુદ્ધિવાળા છે તેઓ મૂઢ અને અજ્ઞાની છે. વિષય, કષાય અને આહાર આ ત્રણના ત્યાગને પારમાર્થિક ઉપવાસ કહેવાય છે.
ધર્મ અને મોક્ષની સિદ્ધિ માટે પુરુષાર્થ મુખ્ય છે તથા અર્થ અને કામની સિદ્ધિ માટે પ્રારબ્ધની મુખ્યતા છે. વિવેકી ગૃહસ્થ ચારેયને અવિરુદ્ધપણે સાધીને શ્રેયમાર્ગે આગળ વધે છે.
સૌથી સરળ વસ્તુ બીજાને સલાહ આપવી તે છે; અને સૌથી અઘરી વસ્તુ પોતાના દોષોને નિખાલસતાથી કબૂલ ક૨ીને દૂર કરવા તે છે.
ચાર વસ્તુઓનો નિરંતર ખ્યાલ રાખવો ઃ આરોગ્ય, ફરજ, મહત્તા અને પવિત્રતા. (શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર-પ્રણીત - પુષ્પમાળા)
Jain Education International
. J-3 -
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
