________________
(જીવન-વિજ્ઞાન - તે તો આંખોથી દેખી શકાતી પણ નથી. તેની જાળમાં ભલભલા ફસાઈ જાય છે. એને જીતવા માટેનો સરળ ઉપાય સગુરુના ચરણ સમીપ રહીને સાધના કરવી તે છે; જેથી વિનયોપાસના સહેજે સહેજે સિદ્ધ થાય છે અને લોકેષણા ફરકી પણ શકતી નથી, એમ જ્ઞાનીઓ કહે છે. સંતોએ અને ભગવાને મનુષ્યની જાતિ જન્મથી નહીં પણ કર્મથી નક્કી થાય છે, એમ કહ્યું છે. નીચા કુળમાં જન્મેલો મનુષ્ય પણ ઉત્તમ કાર્યો કરવાથી પૂજ્ય પદને પામી શકે છે. આમ, જન્મથી નહીં પણ કર્મથી જાતિ નક્કી કરવી. જેમ કોઈ પચાસ લાખનો હીરો ભીલના હાથમાં આવતાં, તે કાગડાને ઉડાડવામાં તેને ફેંકી દે છે; પણ તેથી કરીને તે હીરાની કિંમત કંઈ ઓછી થઈ જતી નથી. તે જ હીરો કોઈ ઝવેરીના હાથમાં આવવાથી તેની યથાર્થ કિંમત અંકાય છે. આ જ પ્રકારે જગતના સામાન્ય મનુષ્યો ભગવાનના ધર્મને ઓળખતા નથી, તોપણ તેની શ્રેષ્ઠતા તો બની જ રહે છે. ભગવાનની અને સંતોની કહેલી સર્વ વાતો સત્ય અને પરમ ઉપકારી છે, એમ આસ્તિક્યવાન અને વિચારક પુરુષો દઢપણે માને છે. આમ કરવાથી તેમને અનેક કલ્યાણપરંપરાઓની પ્રાપ્તિ થાય છે. સ્યાદ્વાદ વિદ્યા (અનેકાન્ત – પારમેશ્વરી વિદ્યા, સાપેક્ષવાદ) વૈચારિક ઉદારતાની દ્યોતક છે. તેથી તેને ખરેખર ધારણ કરનાર મનુષ્યો પણ વિશાળ અને ઉદાર વિચારધારાવાળા હોવા જોઈએ. આમ હોય તો જ તેમને સાચા સ્યાદ્વાદી
n 4 - ૩૬ 1
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
