________________
ન જીવત-વિજ્ઞાન ) વ્યક્તિત્વ પાપમય જ હોય છે! અભણ, અંધશ્રદ્ધાળુ અને મુખ્યપણે ગ્રામ્યજનતાને તેઓ અનેક પ્રકારના ખોટાં વહેમો, મંત્રતંત્રો આદિથી અજ્ઞાનમય અને ભયભીત કરીને પોતાના સકંજામાં એવી રીતે જકડી લે છે કે જેથી તેઓ સામાન્યપણે તેમાંથી છટકી શકતા જ નથી. આવા તથાકથિત સંતો દેશના, સમાજના અને ધર્મના વિદ્રોહીઓ અને દુશ્મનો છે. આવા ઢોંગી ધુતારાઓને કાયમી જાકારો આપવા માટે શિક્ષણ, સંસ્કાર અને સેવામય સમાજસુધારકોની આપણને તાતી જરૂર છે. આપણે સૌ આવા પ્રયત્નોમાં અવશ્ય સહભાગી, સહયોગી અને જાગૃતપણે પ્રેરક બનીએ. લોકસંતો આ શ્રેણિના સંતોમાં થોડા ઘણા અંશોમાં દયા, ક્ષમા, સત્ય, પ્રેમમય વ્યવહાર આદિ ગુણો હોય છે. તેઓ લોકસેવા અને ધર્મપ્રચારના કાર્યો પણ કરે છે. પરંતુ તેઓને હજુ શુદ્ધ ચૈતન્યનો બોધ પ્રાપ્ત થયો નથી; જેથી કરીને દેહથી ભિન્ન એવા પરમતત્ત્વની સાધના તેમના જીવનમાં ઉદય પામી શકતી નથી. તેઓ થોડો ઘણો પુણ્યસંચય કરે છે અને તેમના આશ્રિતો પણ કંઈક શુભ ગતિને પામે છે. આ સંતોમાં મતાગ્રહી અને સાંપ્રદાયિક સંતોનો પણ સમાવેશ થાય છે. આમાંના ઘણા સંતો પોતાના સંપર્કમાં આવતા તત્ત્વજિજ્ઞાસુઓને સાચા સંતો પાસે જતા રોકે છે, જે જાણતા કે અજાણતાં તેમને પોતાને તથા તે
જિજ્ઞાસુઓને મોટા ગેરલાભનું કારણ બને છે. ૩. સાધક-સંતો : આ મહાત્માઓમાં ઉપર કહ્યા તેવા અનેક
સગુણો વિશેષ માત્રામાં હોય છે. વળી તેઓને શુદ્ધ આત્મતત્ત્વના બોધનું સૌભાગ્ય પણ પ્રાપ્ત થયું હોય છે. તેઓ
i J. ૧૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
