Harivanshpuran

SR No.: 001271
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: Pannalal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 2003
Total Pages: 1017
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Story
File Size: 26 MB

Page 670

६३२
हरिवंशपुराणे
७
मणिगणांशुल सस्पटलीकृतान् 'जिनकचान्कुलिशी' पटलीकृतान् । अकृत दुग्ध महोदधौ वपुरलं समये 'समहो दधौ ॥ १२३ ॥ "समवतारमिनोङ्गिकृपावनं स्वकृत वस्त्रभयस्य सुपावनम् । सपदि यत्र तत्र यथाश्रुतं जगति तीर्थमभूच्च यथाश्रुतम् ॥ १२४ ॥ यतिषु 'बोधचतुष्क विराजितस्त्रिदश को टिमहाकविराजितः । विधुरिवोपगतग्रहतारकः प्रभुरमादपरिग्रहतारकः ॥१२५॥ नमसि शुक्लतुरीयतया तिथौ क्रमभृतीशिनि षष्टतयातिथौ । विहितनिष्क्रमणे नृसुराऽसुराः सुविदधुर्महमेषु सुरासुराः ॥ १२६ ॥ मदनभङ्गकृतप्रभवे भवे भवभृतां शरणाय हितेहिते ।
तरुषे वितृषे मुनये नये स्थितवते नम इत्यसुराः सुराः ॥१२७॥ स्तवनपूर्वममी च समन्ततः प्रणतिमेत्य नृपाश्च समं ततः । 'स्वहृदयस्थतपः स्थित नेमयः स्वपदमीयुररिस्थितने मयः ॥ १२८ ॥
१२
ד.
ही उखाड़कर फेंक रहा हो || १२२ | | इन्द्रने भगवान् के केशों को इकट्ठा कर मणिसमूहकी किरणोंसे सुशोभित पिटारे में रखकर उन्हें क्षीरसागरमें क्षेप दिया। उस समय भगवान् अतिशय तेजसे युक्त शरीर धारण कर रहे थे || १२३|| भगवान् नेमिनाथने जिस स्थानपर जीवदयाकी रक्षा करनेवाला, एवं अत्यन्त पवित्र वस्त्ररूप परिग्रहका त्याग किया था वह शीघ्र ही संसार में शास्त्र सम्मत प्रसिद्ध तीर्थस्थान बन गया || १२४ | | उस समय चार ज्ञानसे सुशोभित करोड़ों देवरूपी महाकवियोंसे विभूषित और परिग्रहरहित मनुष्योंको संसारसे तारनेवाले भगवान् अनेक मुनियोंके बीच, ग्रहों और ताराओंके मध्य में स्थित चन्द्रमाके समान सुशोभित हो रहे थे || १२५ || अतिथि भगवान् ने सावन सुदी चौथ के दिन बेलाका नियम लेकर दीक्षा धारण की थी इसलिए उस दिन अनेक उत्तम वस्तुओंका त्याग करनेवाले मनुष्य, देव तथा असुरोंने दीक्षा कल्याणकका उत्सव किया था || १२६ ||
तदनन्तर सुर और असुर भगवान् की इस प्रकार स्तुति करने लगे - हे भगवन् ! आप कामदेवका पराजय करने में समर्थ हैं, हितकारी चेष्टाओंसे युक्त संसारी प्राणियोंके शरणभूत हैं-रक्षक हैं, क्रोधसे रहित हैं, तृष्णासे रहित हैं, उत्तम नयमें स्थित है - नयका पालन करनेवाले हैं और मुनि हैं - मनन-शील हैं अतः आपको नमस्कार हो । इस प्रकार साथ-साथ स्तुति कर तथा सब ओरसे नमस्कार कर अपने हृदयोंमें तपस्वी नेमिनाथ भगवान्‌को धारण करनेवाले एवं चक्र में स्थित नेमि चक्रधाराके समान प्रवर्तक राजा तथा सुर-असुर अपने-अपने स्थानपर चले गये ।। १२७-१२८ ||
१. जिनकचा म. 1 २. इन्द्रः । ३. पुञ्जकृतान् । ४. इन्द्रः । ५. दुग्धमये महोदधौ क्षीरसागरे । ६. तस्मिन् समये जिनः अलमत्यन्तं समहः तेजोयुक्तं वपुः दधौ । ७ स इनः भगवान् अङ्गिकृपावनं अङ्गिषु या कृपा तस्या अवनं रक्षकं सुपावनं अतिशयपावित्र्यकारणम्, वस्त्रमयस्य वस्त्रादिपरिग्रहस्य, समवतारं त्यागं सपदि, यत्र स्वकृत सुष्ठु अकृत कृतवान्, यथाश्रुतं शास्त्रानुसारं तीर्थमभूत् । ८. मतिषु म । ९. अपरिग्रहाणां तारकः अपरिग्रहतारकः । १०. श्रावणे मासे प्रतिपदादिक्रमणशुक्लपक्षस्य चतुर्थ्यां तिथो, अतिथी ईशिनि नेमिनाथे षष्टतया दिनद्वयोपवासेन विहितनिष्क्रमणे कृतदीक्षाग्रहणे सति नुसुरासुराः महम् उत्सवं सुविदधुः, सुरासु शोभनद्रव्येषु रा रान्तीति राः दातारः । ११. स्वहृदयस्थः तपः स्थितो नेमि: नेमिजिनेन्द्रः येषां ते । १२. अरि चक्रं तस्मिन् विषये स्थित नेमयः स्थितचक्रधाराः इत्यर्थतः एवंभूताः नृपाः स्वपदम् ईयुः ।

Translation AI Generated

632
Harivamsha Purana
7
Indra, having gathered the hairs of the Lord, placed them in a casket adorned with the rays of a cluster of jewels, and cast them into the ocean of milk. At that time, the Lord was adorned with a body of extraordinary brilliance. || 123 || The place where Lord Neminatha, the protector of living beings, renounced his extremely pure garment-like possessions, quickly became a renowned pilgrimage site in the world, as described in the scriptures. || 124 || At that time, adorned with four kinds of knowledge, the Lord, the liberator of those who are free from possessions, was shining like the moon amidst countless sages, gods, and great poets, and among the planets and stars. || 125 || On the fourth day of the bright fortnight of the month of Shraavana, the Lord, the master of the vow, took initiation with a fast of two days. Therefore, on that day, humans, gods, and demons, who were givers of excellent things, celebrated the initiation ceremony with great enthusiasm. || 126 || Then, the gods and demons praised the Lord in this way: "O Lord, you are capable of defeating Kamadeva, you are the refuge of worldly beings who are engaged in beneficial activities, you are free from anger, you are free from greed, you are established in the highest Dharma, you are the protector of Dharma, and you are a sage, a meditator. Therefore, we bow to you." Thus, praising and bowing from all sides, the kings, who had Lord Neminatha, the ascetic, dwelling in their hearts, and who were like the revolving wheel of Nemi, the holder of the wheel, departed to their respective places. || 127-128 ||
1. Jinakcha m. 1 2. Indra. 3. Punjakritan. 4. Indra. 5. Dugdhamaye Mahoddhau Kshirasagare. 6. Tasmin Samaye Jina Alamatyanta Samaha Tejoyuktam Vapu Dadhau. 7. Sa Inaha Bhagavan Angikripavanam Angishu Ya Kripa Tasyavanam Raksakam Supavanam Atishayapavitryakaranam, Vastramaysya Vastradiparigrahasya, Samavataram Tyagam Sapadi, Yatra Swakrit Sushtu Akrit Kritavan, Yathashrutam Shastranusaram Tirtham Abhut. 8. Matishu M. 9. Aparigrahanam Tarakah Aparigrahatarakah. 10. Shraavane Mase Pratipadadhikramanashuklapakshasya Chaturthyaam Titho, Atithi Ishini Neminathe Shashtataya Dinadwayopavasena Vihitanishkramane Kritadiksagrahanesati Nusurasuraha Mahm Utsavam Suvidadhuh, Surasu Shobhandravyesshu Ra Rantiti Raha Dataraha. 11. Swa Hridayastha Tapaha Sthito Nemi: Nemijineendraha Yesham Te. 12. Ari Chakra Tasmin Vishaye Sthito Nemayaha Sthitachakradharaha Ityarthatah Evambhutaha Nripaha Swapadam Iyuha.