Harivanshpuran

SR No.: 001271
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: Pannalal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 2003
Total Pages: 1017
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Story
File Size: 26 MB

Page 112

७४
हरिवंशपुराणे
सहस्रे शतं पञ्च योजनानि तु पञ्चभिः । मागे हैमवतस्यापि विष्कम्भः पुष्कलो मतः ॥५७॥ सप्तत्रिंशत्सहस्त्राणि चतुःसप्तति षट्शती । ज्यापि हैमवतस्यान्ते न्यूनाः षोडश ताः कलाः ||५८ || साष्टत्रिंशत्सहस्राणि सप्तशत्यपि नोदिता । चत्वारिंशद्धनुर्ज्याया दशास्याः साधिकाः कलाः || ५९ ॥
त्रिंशच्च शतानि स्यादशीतिश्वतुरुत्तरा । योजनानि कलाश्वास्य चतस्रो धनुषस्त्विषुः ||६०|| चूलिका चैकसप्तत्या त्रिषष्टिशतयोजना | साधिकैः सप्तभिर्भागैः क्षेत्रस्यास्योपवर्णिता ||३१|| सप्तषष्टिशतान्यस्याः पञ्चपञ्चाशता भुवः । योजनानि भजामानं साधिकाश्च त्रयोंऽशकाः ॥ ६२॥ सहस्राणि तु चत्वारि दशोत्तरशतद्वयम् । दशभागाश्च विस्तारो महाहिमवतो गिरेः ॥ ६३॥ ऊर्ध्वं च पुनरुद्यातो योजनानां शतद्वयम् । पञ्चाशतमधी यातो घरिण्यां धरिणीधरः ||६४|| त्रिपञ्चाशत्सहस्राणि योजनानि शतानि च । नवैकत्रिंशदेतस्य ज्या षट् मागाश्च साधिकाः || ६५ || पञ्चाशच्च सहस्राणि सप्तास्य द्विशती धनुः । त्रिनवत्या सह ज्यायाः साधिकाचे दशांशकाः ||६६ || धनुषोऽस्य सहस्राणि सप्त साष्टशतानि तु । चतुर्नवतियुक्तानि भागाश्चेषुश्चतुर्दश ॥ ६७ ॥ एकाशीतिशतानि स्यादष्टाविंशतिरेव च । चत्वारोऽर्द्धाधिका मागाश्चूलिकाऽस्य महीभृतः ॥ ६८॥ सहस्राणि नव द्वे तु शते षट्सप्ततिर्नव । भागा भुजद्वयं तस्य साधिकार्द्ध कलाधिकाः ॥ ६९ ॥ अष्टार्जुनमयस्यास्य कुटानि शिखरे गिरेः । रत्नरञ्जितसानूनि नित्यानि सन्ति भान्ति च ॥ ७० ॥ सिद्धायतनकूटं स्यान्महाहिमवदादिकम् । कूटं हैमवतं कूटं रोहिता कूटमप्यतः ॥ ७१ ॥ होटं हरिकान्तादि हरिवर्षादिकं हि तत् । वैडूर्यकूटमप्येषां पञ्चाशद्योजनोच्छितिः ॥ ७२ ॥ पञ्चाशद्योजनो मौलो' farकम्भो मध्यगोचरः । सप्तत्रिंशत्तथा च मस्तके पञ्चविंशतिः ॥७३॥
इसके आगे दूसरा हैमवत क्षेत्र है इसका विस्तार दो हजार एक सौ पाँच योजन तथा पाँच कला प्रमाण माना गया है ||५७|| इसकी प्रत्यंचा सैंतीस हजार छह सौ चौहत्तर योजन तथा कुछ कम सोलह कला प्रमाण है ||१८|| इस प्रत्यंचाका धनुषपृष्ठ अड़तीस हजार सात सौ चालीस योजन तथा कुछ अधिक दश कला प्रमाण है || ५९५ || और इसका बाण तीन हजार छह सौ चौरासी योजन तथा चार कला है ||६०|| इसकी चूलिका छह हजार तीन सौ इकहत्तर योजन तथा कुछ अधिक सात कला है ॥ ६१ ॥ पूर्व-पश्चिम भुजाओं का मान छह हजार सात सौ पचपन योजन और कुछ अधिक तीन भाग है ||६२||
इसके आगे महाहिमवान् कुलाचल है इसका, विस्तार चार हजार दो सौ दश योजन तथा दश कला है ||६३|| यह पर्वत पृथिवीसे दो सौ योजन ऊपर उठा है तथा पचास योजन पृथिवीके नीचे गया है ||६४ || इसकी प्रत्यंचाका विस्तार तिरपन हजार नौ सौ इकतीस योजन तथा कुछ अधिक छह कला है || ६५ || इस प्रत्यंचा के धनुःपृष्ठका विस्तार सत्तावन हजार दो सौ तिरानबे योजन तथा कुछ अधिक दश अंश है || ६६ || इसके बाणकी चौड़ाई सात हजार आठ सौ चौरानबे योजन तथा चौदह भाग है ||६७ || इस महाहिमवान् पर्वतकी चूलिका आठ हजार एक सौ अट्ठाईस योजन तथा साढ़े चार कला है ||६८|| इसकी दोनों भुजाएँ नौ हजार दो सौ छिहत्तर योजन तथा साढ़े नौ कला प्रमाण हैं ||६९ || चाँदीके समान श्वेतवर्णवाले इस पर्वत के शिखरपर रत्नोंसे शिखरोंको अनुरंजित करनेवाले उत्तम एवं स्थायो आठ कूट सुशोभित हो रहे हैं ||७० || उन कूटोंके नाम इस प्रकार हैं - १. सिद्धायतनकूट, २. महाहिमवत्कूट, ३. हैमवत कूट, ४. रोहिता कूट, ५. ह्री कूट, ६. हरिकान्त कूट, ७. हरिवर्ष कूट और ८ वैडूयं कूट । सब कूटोंकी ऊँचाई पचास योजन प्रमाण है ||७१-७२ || मूलमें इन कूटोंका विस्तार पचास योजन, मध्यमें साढ़े सैंतीस योजन और ऊपर पचीस योजन है ||७३ ||
१. सकलाः कलाः ख. । २. दशान्तकाः म । ३. मूले भवो मील: ।

Translation AI Generated

## Chapter 74 of the Harivamsha Purana

**57.** The second Himavat region has a width of two thousand one hundred and five yojanas and five kalas.

**58.** Its hypotenuse is thirty-seven thousand six hundred and seventy-four yojanas, less sixteen kalas.

**59.** The bow-back of this hypotenuse is thirty-eight thousand seven hundred and forty yojanas, more than ten kalas.

**60.** Its arrow is three thousand six hundred and eighty-four yojanas and four kalas.

**61.** Its peak is six thousand three hundred and seventy-one yojanas, more than seven kalas.

**62.** The east-west sides are six thousand seven hundred and fifty-five yojanas, more than three parts.

**63.** The Mahahimalaya mountain has a width of four thousand two hundred and ten yojanas and ten kalas.

**64.** This mountain rises two hundred yojanas above the earth and descends fifty yojanas below the earth.

**65.** Its hypotenuse is thirty-three thousand nine hundred and eleven yojanas, more than six kalas.

**66.** The bow-back of this hypotenuse is fifty-seven thousand two hundred and ninety yojanas, more than ten parts.

**67.** Its arrow is seven thousand eight hundred and ninety-four yojanas and fourteen parts.

**68.** The peak of this Mahahimalaya mountain is eight thousand one hundred and twenty-eight yojanas and four and a half kalas.

**69.** Its two sides are nine thousand two hundred and seventy-six yojanas, more than nine and a half kalas.

**70.** On the peak of this mountain, which is like silver, there are eight peaks adorned with jewels, which are beautiful and permanent.

**71.** The names of these peaks are: 1. Siddhayatanakuta, 2. Mahahimalayakuta, 3. Himavatkuta, 4. Rohitakuta, 5. Hrikut, 6. Harikantakut, 7. Harivarshakut, and 8. Vaiduryakut. All the peaks are fifty yojanas high.

**72.** The width of these peaks at the base is fifty yojanas, thirty-seven and a half yojanas in the middle, and twenty-five yojanas at the top.

**73.**