Ratnakaravatarika Part 3

SR No.: 001268
Original Sutra Author: Vadidevsuri
Author: Kalyanbodhivijay
Publisher: Jain Dharm Prasaran Trust Surat
Publication Year: 2004
Total Pages: 444
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati & Nyay
File Size: 9 MB

Page 382

૩૬૫
રત્નાકરાવતારિકા ભાગ-૩ પરિચ્છેદ-૮: સૂત્ર-૭-૮
અવતરણાર્થ– પોતાનામાં તત્ત્વનિર્ણય કરવાની ઇચ્છાવાળો કોણ ? તે કહે છે. સૂત્રાર્થ- પ્રથમ તત્ત્વનિર્ણિનીષ શિષ્યાદિ જાણવા. ૮-દા
आद्य इति स्वात्मनि तत्त्वनिर्णिनीषुरित्यर्थः । आदिग्रहणादिहोत्तरत्र च सब्रह्मचारिसुहृदादिरादीयते ॥६॥
વિવેચન– માદ: શબ્દથી સ્વાત્મનિ તત્ત્વનિર્ણિનીષ સમજવા. તથા શિષ્યાદ્રિ શબ્દમાં મતિ શબ્દથી સબ્રહ્મચારી (પોતાની સમાન-સહચારી-સહયોગી) અને મિત્રવર્ગ લેવો. એટલે કે જે શિષ્યો પોતે તત્ત્વ જાણવાની ઇચ્છાવાળા હોય છે, તથા શિષ્ય તત્ત્વ જાણવા માટે ગુરુજીને પ્રશ્નો કરતા હોય ત્યારે વચ્ચે વચ્ચે તેને લગતા બીજા પ્રશ્નો પૂછવા દ્વારા પ્રથમ પ્રશ્નકારને ગુરુજી પાસેથી વધારે અર્થ મેળવી આપવામાં જે સહભાગી-સહકારી થાય તેવા જીવો પણ લેવા. અને પ્રશ્ન પૂછનારા શિષ્યની સાથે રહેનારા છાત્રો પણ તે તે વિષયના તત્ત્વપિપાસુ હોવાથી અહીં લઇ લેવા.
તેવી જ રીતે ઉત્તરત્ર-નીચેના સાતમા સૂત્રમાં પણ ગુર્વાદિમાં જે શબ્દને મારિ શબ્દ લાગેલો છે. ત્યાં ઉત્તર આપનારા ગુરુજીને સહકારી થનારા તથા સહયોગી થનારા તેમના મિત્રો પણ લઈ લેવા. ૮-૬/
अवतरण-परत्र तत्त्वनिर्णिनीषुमुदाहरन्तिद्वितीयो गुर्वादिः ॥८-७॥ અવતરણાર્થ– પરત્ર તત્ત્વનિર્ણિનીષ કોને કહેવાય ? તે સમજાવે છે– સૂત્રાર્થ- બીજા તત્ત્વનિર્ણિનીષ ગુરુ આદિ જાણવા. I૮-oll टीका-द्वितीय इति परत्र तत्त्वनिर्णिनीषुः ॥८-७॥
વિવેચન– આ સૂત્રમાં લખેલા દ્વિતીય શબ્દથી અહીં પરત્ર તત્ત્વનિર્ણિનીષ એવા વાદી સમજવા. અને તે ગુરુ આદિ હોય છે. અહીં આદિ શબ્દથી ગુરુના સરખા, ગુરુને સહાય કરનારા, અને ગુરુનો મિત્રવર્ગ સમજી લેવો. આ ગુરુવર્ગ શિષ્યવર્ગને જ્યારે જ્યારે તત્ત્વનો બોધ કરાવે છે ત્યારે ત્યારે શિષ્યવર્ગ તેઓને વિજયની વરમાળા પહેરાવે છે. પરંતુ ગુરુવર્ગ તે વિજયની વરમાળાને ઇચ્છતા નથી. પરંતુ પરને બોધ કેમ થાય ? તેની જ તેઓને ઈચ્છા છે. તેથી જિગીષ વાદી નથી. પરંતુ પરત્ર તત્ત્વ નિણિનીષ એવા આ વાદી છે. [૮-૭ll
अवतरण-द्वितीयस्य भेदावभिदधतिअयं द्विविधः क्षायोपशमिकज्ञानशाली केवली च ॥८-८॥