Page Text
________________
૩૦૮
પરિચ્છેદ-૭ સૂત્ર-૫૬
રત્નાકરાવતારિકા ભાગ-૩ એવું પણ કોઈક તત્ત્વ માનવું જોઇએ. આ અદૃશ્ય જે કોઈ તત્ત્વ માનશો તે ભલે
અદષ્ટ” એવું નામ ન આપો તો પણ ગુપ્ત રીતે તે નામવાળી વસ્તુ જ થશે. સારાંશ કે તદર્શનાર્ તે ભેદવિશેષ દેખાતો હોવાથી “અદેખ” નામનું ભૂતોથી ભિન્ન એવું કોઇક તત્ત્વ છે જ. એવું અનુમાન થવાથી કોઈને કોઈ બીજાં બીજાં નામો દ્વારા તિરોહિતપણે પણ “અષ્ટ” જ તમે સ્વીકાર્યું અને આ રીતે “અદષ્ટ” છે જ. આ વાત અનુમાન પ્રમાણથી સિંદ્ધ પણ થઈ.
इतोऽपि-बालशरीरं शरीरान्तरपूर्वकम् , इन्द्रियादिमत्त्वात् , तरुणशरीरवत् । न च प्राचीनभवातीततनुपूर्वकमेवेदम् , तस्य तद्भवावसान एव पटुपवनप्रेरितातितीव्रचिताज्वलनज्वालाकलापप्लुष्टतया भस्मसाद्भावादपान्तरालगतावभावेन तत्पूर्वकत्वानुपपत्तेः । न चाऽशरीरिणो नियतगर्भदेशस्थानप्राप्तिपूर्वकशरीरग्रहो युज्यते, नियामककारणाभावात् । स्वभावस्य तु नियामक त्वं प्रागेव व्यपास्तम् । ततो यच्छरीरपूर्वकं बालशरीरं तत्कर्ममयमिति ॥
આ રીતે “અદૃષ્ટ=પુણ્ય-પાપ નામનું કર્મ જેવું પૌગલિક કોઈ ભિન્ન મૂર્તતત્ત્વ છે. આ વાત અનુમાન દ્વારા અવશ્ય સિદ્ધ થાય છે. તથા રૂડપિ હવે કહેવાતા આ બીજા અનુમાનથી પણ અદૃષ્ટતત્ત્વની સિદ્ધિ થાય છે.
બાલ્યાવસ્થાનું શરીર (પક્ષ), બીજા (તૈજસ-કાર્પણ) શરીર પૂર્વક જ છે. (સાધ્ય), ઇન્દ્રિયાદિવાળું શરીર હોવાથી (હેતુ), યુવાન શરીરની જેમ. (ઉદાહરણ) જે જે ચક્ષુ, શ્રોત્રાદિ ઇન્દ્રિયવાળું શરીર છે. તે તે શરીર અવશ્ય કોઇ બીજા શરીરપૂર્વક જ હોય છે. જેમકે યુવાવસ્થાનું શરીર બાલ્યાવસ્થાના શરીરપૂર્વક જ છે. તેવી જ રીતે બાલ્ય-અવસ્થાનું બનેલું શરીર પણ આત્માની સાથે આવેલા “તૈજસ-કાર્પણ” આત્મક અદષ્ટશરીરપૂર્વક જ બનેલ છે. તેથી અદશ્ય છે.
નાસ્તિક– બાલ્યાવસ્થાનું આ વર્તમાન શરીર ગયા ભવના પાંચભૂતાત્મક પાર્થિવ શરીરથી બનેલું છે એમ જ માની લો ને? અષ્ટને માનવાની શી જરૂર ? તૈજસ-કાશ્મણ નામના અદષ્ટ શરીરપૂર્વક આ બાલ્યાવસ્થાનું શરીર છે. આવું માનવાની શી જરૂર છે?
જૈનપ્રવીમવાતીતતનુપૂર્વમેવે આ વર્તમાનભવનું બાલ્યાવસ્થાનું શરીર પૂર્વના અતીત ભવના શરીરમાંથી પ્રાપ્ત થયેલું છે એવું છે નાસ્તિક ? તમે કહી શકશો નહીં. કારણકે તeતે પ્રાચીનભવનું શરીર તો તે પ્રાચીન ભવના છેડે જ જોરદાર પવનથી પ્રેરાયેલા અતિશય તીવ્ર એવા ચિતાના અગ્નિની જવાળાઓના
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001268 |
| Book Title | Ratnakaravatarika Part 3 |
| Original Sutra Author | Vadidevsuri |
| Author | Kalyanbodhivijay |
| Publisher | Jain Dharm Prasaran Trust Surat |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 444 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati & Nyay |
| File Size | 9 MB |