________________
: ૬૦ :
નિહ્નવવાદ: નિર્ણય ન થાય, અનુમાન પણ જ્ઞાન છે તે સર્વસિદ્ધ છે. અનુમાનથી નિર્ણય નહિ થાય એટલે તમારું અવ્યક્તપણું પણ અનિશ્ચિત જ રહેશે. જો તમે અનુમાન જ્ઞાનને નિશ્ચાયક માનતા હો, તે તે જ પ્રમાણે અન્યને પણ માન. જ્ઞાન સર્વ સમાન છે. વળી તમે જ્ઞાનને નિર્ણાયક નથી માનતા તે સર્વથા કે આંશિક ? અર્થાત કોઈપણ જ્ઞાનથી વસ્તુને કંઈપણ નિર્ણય નથી થતો કે કાંઈક થાય છે ને કાંઈક નથી થતો. બેમાં શું માને છે ?
મુ–મતિ-શ્રતથી કોઈપણ પદાર્થમાં જરાપણ નિર્ણય કરી શકાતો જ નથી. છેવટ તે જ્ઞાનોથી દરેક પદાર્થો શંકિત જ રહે છે. જ્યાં સુધી પ્રત્યક્ષજ્ઞાન ન થાય ત્યાંસુધી પરોક્ષ જ્ઞાનથી થતું જ્ઞાન પણ પરોક્ષ જ રહે છે-અનિશ્ચિત જ રહે છે.
સ્થા–જે મતિ-શ્રતને તમે નિર્ણાયક નથી માનતાં તો “સ્વર્ગ છે, મેક્ષ છે, તપ જપ કરવાથી, લોચ વગેરે કાયકષ્ટ સહન કરવાથી આત્મશુદ્ધિ થાય છે, બાહ્ય પરિણતિથી વિષમાં રાચવા-ભાચવાથી ભવભ્રમણ થાય છે, ” વગેરે પણ શ્રુતજ્ઞાનથી જ જણાય છે. શા માટે તે પણ શકિત માની તપ, જપ વગેરે છેડતા નથી ને વિષય માણતા નથી ?
મુ –શ્રુતજ્ઞાન સ્વયં અનિશ્ચયકારી છે, પરંતુ આ તપ, જ૫ આદિ ઉપદેશ અને સ્વર્ગ, મેક્ષ વગેરેની સ્થિતિ જે શ્રુતજ્ઞાનથી થાય છે તે વાસ્તવિક શ્રુતજ્ઞાન નથી, પરંતુ ત્રણે કાળના સર્વ ભાવને પૂર્ણ સત્ય પણે જાણનારા કેવળજ્ઞાનમાંથી ઉતરી આવેલ છે. જે શ્રુતજ્ઞાનને અમે અનુસરીએ છીએ તેના ઉપદેશક શ્રી તીર્થંકર પ્રભુ છે. તે પ્રભુમાં અમને વિશ્વાસ હેવાથી તેમના વચનરૂપ શ્રુતજ્ઞાનમાં પણ વિશ્વાસ છે, માટે અમે તેને અનુસરીએ છીએ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
