________________
: ૧૬ :
નિજીવવાદ .
ગુંચવણા ઊભી કર્યાં જ કરશે. જે સમયે તમે ઘટ વગેરે કાર્યાંની શરુઆત માનેા છે. વાસ્તવિક-ખરી રીતે તે સમયે તે કાર્યાંની શરુઆત જ થઈ નથી. ઘટ થતાં પહેલાં તેને યોગ્ય અનેક કાર્ય થાય છે, ને તે તે કાર્યાંની ક્રિયા સ્વતન્ત્ર હાઇ, ક્રિયાએ કાયને ઉત્પન્ન કરી વિરામ પામી જાય છે.
કરાતું એ કરાયું ન માનતાં તમે અસત્કાર્ય વાદ સ્વીકાર્યાં છે એટલે તમે સસલાના શીંગડા કે આકાશનું ફૂલ વગેરે કાર્યાં કરવાને ક્રિયા કરશો, તે તે વસ્તુઓ કદી ઉત્પન્ન થતી નથી એટલે તે તે ક્રિયાઓ પણ અટકશે નહિ-ચાલુ જ રહેશે; માટે ક્રિયાના અવિરામરૂપ બીજો દોષ તમાને જ લાગુ પડે છે,
જ.જ્યાં સુધી તમારી અને મારી દૃષ્ટિમાં ભેદ છે ત્યાં સુધી મારા કહેલા દેાષાનુ' તમે સમાધાન કરવાના અને સામા દાષા દેવાના. છતાં મે કહેલ પાંચ દેષામાંથી બે દેાષા ખતાવ્યા. હવે ત્રીજા દોષનુ' સ્વરૂપ સમજાવુ.
મે
કરાતું એ કરાયું માનનારને કાર્યની શરૂઆતના પહેલે સમયે જ કાર્યની ઉત્પત્તિ માનવી પડશે, કાર્ય લાંખે કાળે ઉત્પન્ન થાય છે ને દેખાય છે. પ્રથમ સમયે કાર્ય થયુ. હાય તા દેખાવુ જોઇએ. નથી દેખાતું માટે થયું નથી. કરાતુ એ કરાયું કેમ માની શકાય ?
સ્થ. સુ.-તમે જે આ ત્રીજો દોષ કહેા છે તેનું સમા ધાન આ પ્રમાણે છે. માટી લાવવી—પલાળવી ઇત્યાદિ ક્રિયાઓ તમે ઘટની માનેા છે પણ તે ઘટની નથી. પરન્તુ તે ક્રિયાઓ ઘટમાં ઉપયોગી કારણેાની છે. જે લામ્બા કાળને તમે ઘટના માના છે તે કાળ જ ઘટના નથી તે પ્રથમ સમયે કાર્ય દેખાવું વગેરે સંભવતું નથી.
માટી લાવવી, પલાળવી વગેરે ક્રિયાએ ઘટની જ છે એવા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
