________________
: ૧૪૬ :
નિવવાદ : વિચાર કરતાં-વાદ ચલાવતાં આપણું વચે છ માસ વીત્યા, તે પણ તમારાથી “નજીવ’ સિદ્ધ થયેલ નથી. તેમાં અનેક યુક્તિ-પ્રયુક્તિઓથી સમજાવ્યા છતાં તમે “નો જીવ’ એ જુદી રાશિ નથી એવું સમજી શક્યા નથી. રાજાસાહેબે અને પ્રજાએ પોતાના કાર્યો મુલતવી રાખી આજ સુધી આ ચર્ચા શ્રવણ કરી, પણ જે આ પ્રમાણે આપણે શાસ્ત્રાર્થ ચાલુ રહે તે તેનો વર્ષો વીતે પણ પાર ન આવે, ને રાજ્ય-પ્રજામાં નીરસતા વ્યાપે; માટે “નો જીવ છે કે નહી તેને નિકાલ લાવવા માટે એક સરસ ને સહેલો ઉપાય છે, તે જે તમને કબૂલ હોય છે તે તાત્કાલિક નિર્ણય થઈ જાય."
“ આપશ્રી એ ઉપાય ફરમાવે, ઉપાય ઉચિત અને યથાર્થ હશે તો મને માનવામાં કંઈપણ વિરોધ નથી.”
રાજન ! આ શાસ્ત્રાર્થનો નિકાલ લાવવા માટે એક ઉપાય છે કે જેમાં આપને પણ થોડી જહેમત ઉઠાવવાની છે. તે જે આપ માન્ય કરતા હો તો ઉપાય જણાવું.”
“ આપ બન્નેને જે તે ઉપાય અનુકૂલ અને સ્વીકૃત હોય તો થોડી વધારે જહેમત લેવામાં મને કંઈ અડચણ નથી. આપ ઉપાય ફરમાવે.”
“ આપે સાંભળ્યું હશે કે જગતમાં જે કોઈ વસ્તુ વિદ્યમાન છે તે દરેક વસ્તુ આ ભૂલેકમાં મળી શકે છે. જે આપણ(દુકાન)માં તે વેચાય છે તેને કુત્રિકા પણ કહેવામાં આવે
* “ કૃત્રિકાપણ ને કુત્રિજા પણ કેટલાએક કહે છે. તેનો અર્થ એ થાય છે કે ત્રિજ ” એટલ ધાતુથી, જીવથી અને મૂલથી એમ ત્રણથી જે બને તે અર્થાત વિશ્વમાં વસ્તુ માત્ર આ ત્રથી બનેલી છે. એ વિજ વસ્તુઓનું “કુ' એટલે પરમા-ભૂલેકમ વિતરણ કરે તે ‘કુત્રિજાપ' કહેવાય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
