Anekanta Chintan

SR No.: 001204
Original Sutra Author: N/A
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Gurjar Granthratna Karyalay
Publication Year: 2003
Total Pages: 316
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Philosophy
File Size: 15 MB

Page 228

સ્તુતિકાર માતૃચેટ અને તેમનું અધ્યર્દશતક ૦ ૨૧૯
માતૃચેટે નિઃસ્પૃહતા-પ્રકર્ષ દ્વારા બુદ્ધની ચિત્તશુદ્ધિ સ્તવતાં કહ્યું છે કે ગુણોમાં પણ તારી અસક્તિ ન હતી, ગુણીઓ ઉપર પણ રાગ ન હતો. તારા સુપ્રસન્ન ચિત્તની પરિશુદ્ધિ આશ્ચર્યજનક છે.
હેમચંદ્ર પણ બીજા શબ્દોમાં એમ જ સ્તવે છે ઃ તું જ્યારે સુખ-દુઃખ કે સંસાર-મોક્ષ બન્નેમાં ઉદાસીન છે ત્યારે તારામાં વૈરાગ્ય સિદ્ધ જ છે, એટલે તું સર્વત્ર જ વિકત છે.૨
માતૃચેટ બુદ્ધના દેહરૂપને સ્તવતાં કહે છે કે ઉપશાંત અને કાંત, દીપ્તિવાળું અને છતાં આંજી ન નાખે તેવું, બળશાળી અને છતાં ત્રાસ ન આપે તેવું તારું રૂપ કોને ન આકર્ષે ?
હેમચંદ્રે પણ એ જ ભાવ બીજા શબ્દોમાં સ્તવ્યો છે : હે પ્રભુ ! પ્રિયંગુ, સ્ફટિક, સ્વર્ણ આદિ જેવા જુદા જુદા વર્ણના તમારા વગ૨ધોયે પણ પવિત્ર દેહો કોને આકર્ષતા નથી ?૪
માતૃચેટ બુદ્ધની કરુણા સ્તવતાં કહે છે કે હે નાથ, પરોપકારમાં એકાંતપણે મગ્ન અને પોતાના આશ્રય—બુદ્ધ-કલેવર પ્રત્યે અત્યંત નિષ્ઠુર એવી કરુણાવિહીન કરુણા ફક્ત તારામાં હતી.પ
હેમચંદ્ર પણ વીતરાગના વિલક્ષણ ચરિત્રને એ જ રીતે સ્તવે છે : હે નાથ ! તે પોતાના હિંસકો ઉપર પણ ઉપકાર કર્યા છે અને સ્વાશ્રિતોની પણ ઉપેક્ષા કરી છે. તારું ચરિત્ર સહજ રીતે જ આવું વિચિત્ર હોય ત્યાં આક્ષેપને અવકાશ જ ક્યાં છે ?
અધ્ય—
- गुणेष्वपि न संगोऽभूत् तृष्णा न गुणवत्स्वपि । अहो ते सुप्रसन्नस्य सत्त्वस्य परिशुद्धता ॥ ४९ ॥ ૨. વીત૰—સુદ્ધે દુઃહે ભવે મોક્ષે યૌવાસીચમીશિવે ।
तदा वैराग्यमेवेति कुत्र नासि विरागवान् ॥१२, ६॥ अध्य० -- उपशान्तं च कान्तं च दीप्तमप्रतिघाति च ।
૧.
3.
निभृतं चोर्जितं चेदं रूपं कमिव नाक्षिपेत् ॥५२॥ ૪. વીત—પ્રિય સ્વિળ-પદ્માસનપ્રમ: ।
प्रभो तवाधौतशुचिः काय: कमिव नाक्षिपेत् ॥२, १॥ ૫. અધ્ય૰——પાશ્ર્ચાત્તાખિ જામ સ્વાશ્રયનિપુરા ।
त्वय्येव केवलं नाथ करुणाऽकरुणाऽभवत् ॥६४॥ ६. वीत० - हिंसका अप्युपकृता आश्रिता अप्युपेक्षिताः । તું સ્વિત્રં શ્ત્રિ તે, જે વા પર્વનુપુજ્ઞતામ્ ॥૪, દ્દા