________________
“નવતત્ત્વ પ્રકરણ”
દ્રવ્યેન્દ્રિય
નિવૃત્તિ
ઉપકરણ
અત્યંતર તલવારની ર ધાર જેવી
બાહ્ય
૧
મ્યાન તલવાર
જેવી જેવી
ઇન્દ્રિયોનું કોષ્ટક I ઈન્દ્રિય
ભાવેન્દ્રિય
Jain Education International
લંબિ
૪
તલવાર
ચલાવવાની
કલા જેવી
ઉપયોગ
૫
કલાના
ઉપયોગ
જેવી
પ્રશ્ન-[૧૦૯]કયા કયા જીવોને કેટલી કેટલી ઇન્દ્રિયો હોય છે? ઉત્તર- (૧) સ્થાવર જીવોને ફક્ત ૧ સ્પર્શનેન્દ્રિય જ હોય છે. (૨) શંખ કોડા ગંડોલા - આયરિયા - અળસીયાં વિગેરે જીવોને સ્પર્શનેન્દ્રિય અને રસનેન્દ્રિય એમ બે ઇન્દ્રિયો હોય છે.
૪૫
(૩) કીડી-મકોડા-મચ્છર-માંકડ-જુ-લીખ-કાનખજુરા વિગેરે જીવોને ઘ્રાણેન્દ્રિય સહિત ત્રણ ઇન્દ્રિયો હોય છે (૪) વીંછી, ભમરા, ભમરી, બગાઇ, તીડ, માખી વિગેરે જીવોને ચક્ષુરિન્દ્રિય સહિત ચાર ઈન્દ્રિયો હોય છે. (૫) પશુ-પક્ષી-મનુષ્યો-દેવો તથા નારકીને પાંચ ઈન્દ્રિયો હોય છે.
પ્રશ્ન- [૧૧૦] ઇન્દ્રિયો એ જ જીવ છે એમ માનીએ તો શું દોષ ? અથવા શરીર એ જ પાંચભૂતનો બનેલો જીવ છે એમ માનીએ તો શું દોષ ?
ઉત્તર- ઇન્દ્રિયો એ જ્ઞાનનું સાધન છે. શરી૨માં ભિન્ન રહેલો
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
