________________
૩૦ ] સિદ્ધસેન શતક
નામની સાધનાપ્રક્રિયા તેમણે પ્રયોજી હતી. આ પ્રક્રિયા માત્ર શારીરિક કષ્ટ, દમન કે શુદ્ધીકરણ માટેની નથી, એમાં આંતરિક ક્રિયા ‘શુદ્ધોપયોગ’ એટલે કે પ્રતિક્ષણ જાગૃતિનું અનુસંધાન સામેલ છે. ભગવાને માત્ર કાયા કે માત્ર ચિત્ત પર જ કામ નથી કર્યું. ગોદોહિકા, ખડ્ગાસન, પદ્માસન વગેરે આસનોમાં સ્થિત ભગવાનને જોઈ ઉગ્ર કાયાકષ્ટનો કોઈને પણ ખ્યાલ આવે, પરંતુ સાધના માત્ર એટલી જ નથી. ચિત્તમાં અનવરત જાગૃતિ, સાક્ષિત્વ અને ‘શુદ્ધ ઉપયોગ’નો આંતરિક પુરુષાર્થ પણ એટલો જ તીવ્ર રૂપે પ્રવર્તતો હતો. આ જાગૃતિ જ ચૈતસિક અશુદ્ધિઓને ગાળી નાખે છે.
ભગવાને પ્રયોજેલી આ સંતુલિત સાંધનાનો દિવાકરજીએ અહીં ‘રાગદ્વેષ ને નિર્મૂળ કરનારા એક અદ્ભુત યંત્ર’ તરીકે મહિમા કર્યો છે. ભગવાન મહવી૨ની સાધનાના ભીતરી તાણા-વાણા દિવાકરજી સામે સ્પષ્ટ હતા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
