________________
સિદ્ધસેન શતક [] ૨૫
નય, ગમ અને મંગથી પુષ્ટ પ્રભુની વાણી
नयप्रसङ्गापरिमेयविस्तरै-,
रनेकभङ्गाभिगमार्थपेशलैः। . अकृत्रिमस्वादुपदैर्जनं जनं,
જિનેન્દ્ર ! સાક્ષાવિ પાસ માષિતૈઃ II (93) હે જિનેન્દ્ર ! તમારી વાણી અનેક દૃષ્ટિબિન્દુઓ ધરાવે છે અને તેથી અતિ વિસ્તૃત છે, અનેક પ્રકારના વિભાજન અને અભિગમ ધરાવતી હોવાથી સુંદર છે. કૃત્રિમતા વિનાની તમારી મધુર વાણી વડે હે પ્રભુ! તમે જાણે વિશ્વની એક એક વ્યક્તિની સાક્ષાત્ સંભાળ લઈ રહ્યા છો.
વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રે Relativity નો સિદ્ધાંત સ્થાપિત થયો તેનાથી પહેલાં સૈકાઓથી જૈનો અનેકાંતવાદ-સાપેક્ષવાદનો ઉપયોગ તત્ત્વજ્ઞાનના ક્ષેત્રે કરતા આવ્યા છે. વસ્તુવિચારમાં એકથી વધુ દૃષ્ટિકોણોનો ઉપયોગ કરવોપરસ્પર સાપેય કથન કરવું એ જ અનેકાંતવાદ છે. એક જ વસ્તુના સંબંધમાં વધુમાં વધુ કેટલા દૃષ્ટિકોણ હોઈ શકે ? જવાબ છે : અગણિત. વસ્તુ Objective છે-દૃષ્ટાસાપેક્ષ છે. તમે જેવી જોવા ઈચ્છો તેવી તે દેખાય છે. એકજ વસ્તુમાં ભિન્ન ભિન્ન દૃષ્ટાઓ એક જ ક્ષણે ભિન્ન ભિન્ન ગુણધર્મો જુએ છે. આનું કારણ તે તે દૃષ્ટા વ્યક્તિને તે વખતનો અભિગમ કે આશય હોય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
